Weten waar Abraham de mosterd haalt

De uitdrukking ‘weten waar Abraham de mosterd haalt’ is algemeen bekend. Het gezegde betekent dat je goed op de hoogte bent en weet hoe iets in elkaar zit.

Abraham en ‘mosterd’

‘Weten waar Abraham de mosterd haalt’, is volgens de meeste verklaarders een uitdrukking uit de Bijbel en verwijst naar Genesis 22 vers 6. Daar staat dat Abraham zijn zoon Izaäk moest offeren van God. Abraham nam daarom geen dier mee, maar verzamelde takken om een houtstapel (‘mutsaard’) mee te maken, waarop hij zijn zoon zou slachten. Vlak voordat hij zijn zoon wilde doden met een mes, riep een engel van God dat hij zijn zoon niet moest doden. ‘Mutsaard’ betekent takkenbos, houtstapel of brandstapel en is later verbasterd tot mosterd, aldus de meeste uitleggers. Naast deze uitdrukking zijn er veel meer Bijbelse uitdrukkingen in de Nederlandse taal.

Of toch niet..?

De taalkundige F.A. Stoett (1863-1936) geloofde bovenstaande verklaring echter niet. Hij stelde:

“Ik stel mij het ontstaan dezer spreekwijze veel eenvoudiger voor en zie in Abraham den naam van een jongen of een man, wien ook, en vat mosterd in den letterlijken zin op. Dat dit toch uit mutsaard zou zijn verbasterd, is hierom reeds niet zeer waarschijnlijk, omdat in naburige Duitsche dialecten ook de spreekwijze voorkomt en ook daar van Abraham en van mosterd sprake is.”

De uitdrukking ‘weten waar Abraham de mosterd haalt’ kan volgens Stoett gewoon heel letterlijk genomen worden. Al in de zeventiende eeuw was ‘om mosterd gaan’ een gezegde om mee aan te duiden dat men een boodschap ging doen. Verder was Abraham een veelvoorkomende naam in die tijd. En daarna ook nog, denk aan Abraham Kuyper of aan de nog steeds populaire naam Bram.

‘Weten waar Abraham de mosterd haalt’ doet zijn eigen betekenis qua verklaring dus niet helemaal recht. We weten namelijk niet 100 procent zeker wat de herkomst van dit gezegde is…

Bronnen ▼