Bij opgravingen op de Utrechtse Neude hebben archeologen een uitzonderlijk grote stenen waterput uit de zestiende eeuw gevonden. De put werd in 1529 aangelegd in opdracht van keizer Karel V.
De vondst is gedaan tijdens werkzaamheden in het kader van de herinrichting van het stadsplein. Om nieuwe bomen te kunnen planten, werd de ondergrond opengelegd. Daarbij kwamen diverse historische lagen aan het licht en stuitte men dus ook op de waterput uit de zestiende eeuw.
Uit rekeningen uit 1529 blijkt dat de openbare waterput in opdracht van Karel V werd aangelegd. Om het grondwater te bereiken, groef men destijds een trechtervormig gat met een bovenzijde van meer dan 7,5 meter in doorsnee. Dit is in de grondsporen nog altijd terug te zien.
Opvallend is dat de waterput na 1530 niet meer wordt vermeld in schriftelijke bronnen of op oude kaarten. Archeologen denken daardoor dat de put mogelijk slechts kort tijd werd gebruik. Het gat van de waterput wordt binnenkort weer bedekt met een laag zand.
Tijdens de opgraving op de Neude zijn meer vondsten gedaan, mede dankzij het feit dat de grond van het plein tijdens de aanleg van andere plekken in Utrecht werd aangevoerd. In deze ophogingslagen is onder meer een eeuwenoude pelgrimsinsigne uit Keulen gevonden. Door de gunstige bodemomstandigheden zijn ook kwetsbare materialen als hout, textiel en leer volgens de onderzoekers verrassend goed bewaard gebleven.
Riddertoernooien
De Neude is al eeuwenlang een centrale plek in Utrecht. In de vijftiende eeuw werden hier riddertoernooien gehouden. Met het oog op de veiligheid van de ridders werd in 1441 een dikke laag zand op de Neude gestort. Meer dan driehonderd karrenvrachten zand werden toen van het Janskerkhof naar het plein gereden.
Na het laatste toernooi kreeg de Neude in 1465 voor het eerst een keienbestrating, die acht jaar later werd vernieuwd. De ondergrond van puin en zand vormde een stevige basis voor duizenden keitjes van de Utrechtse Heuvelrug. Bij de recente opgravingen zijn resten van deze keienlaag teruggevonden.
