Albert Heijn – De man van de supermarkt

Onder leiding van Albert Heijn (1927-2011), de kleinzoon van de gelijknamige oprichter van de supermarktketen, bloeide de kruideniersketen van zijn opa uit tot een multinational.

Albert Heijn overleed op 13 januari 2011 in zijn woning in Pudleston Court, Engeland. De kleinzoon van de oprichter van supermarkt Albert Heijn wordt ook gezien als een van de bedenkers van de streepjescode.

Carrière

Albert Heijn wordt in 1927 in Zaandam geboren als kleinzoon van de oprichter van de gelijknamige supermarktketen. Zijn broer is Gerrit Jan Heijn, die in 1987 bij een beruchte ontvoering om het leven komt. Aanvankelijk wil Heijn helemaal niet in het familiebedrijf gaan werken. Hij wordt echter getroffen door jeugdpolio, waardoor zijn grote droom – een leven bij de marine – in duigen valt.

Supermarktrevolutie

In Nederland is Heijn nauw betrokken bij de introductie van de selfservice, waarbij mensen met een winkelwagen of -mandje zelf hun goederen kunnen ophalen. Dat model dient uiteindelijk als voorbeeld voor andere supermarktketens. Eerst zijn dat nog losse artikelen, later is Heijn één van de wereldwijde grondleggers van de streepjescode, die het afrekenen nog makkelijker maakt. Ook besluit Heijn om behalve kruidenierswaren verse groente en vlees te gaan verkopen. Dat is het begin van de moderne supermarkt.

Door het efficiënter maken van de supermarkt wordt de prijs voor levensmiddelen aanzienlijk lager. Het Nederlandse gezin hoeft daarom in de tweede helft van de twintigste eeuw een aanzienlijk kleiner deel van hun inkomen te besteden aan boodschappen.

Als Heijn in 1962 samen met zijn broer Gerrit-Jan in de raad van bestuur van AH komt, is de welvaart in Nederland net flink aan het stijgen. De supermarkt profiteert van de economische groei, maar draagt ook aan de groei bij door een spaarsysteem te introduceren. Daarmee kunnen klanten sparen voor huishoudelijke apparatuur. Hierdoor vinden bijvoorbeeld 145.000 koelkasten via de Albert Heijn hun weg naar de keukens van de gewone Nederlander.

Moeilijke jaren

In de jaren zeventig gaat het wat slechter met de AH. Niet alleen heeft het concern last van de oliecrisis, verschillende nevenactiviteiten die Heijn opzet mislukken ook. Verder komt er kritiek op de supermarktketen omdat veel kleine kruidenierswinkels door de lage prijzen van AH failliet gaan. Als Heijn in 1989 aftreedt als bestuursvoorzitter is het bedrijf echter weer goed gezond en heeft het bovendien verschillende buitenlandse vestigingen. Wel houdt het familiebedrijf op, aangezien Heijns kinderen geen interesse hebben om hun vader op te volgen.

Heijn krijgt gedurende zijn leven veel onderscheidingen. Hij is Commandeur in de Orde van Oranje Nassau, Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw, Commandeur in de Orde van Leopold II van België en ereburger van Zaanstad. In 1997 publiceert hij zijn memoires waarin hij onder meer schrijft over familieruzies, de moord op zijn broer en de zelfmoord van zijn tweede vrouw. Heijn heeft altijd gezegd dat hij van Albert Heyn nooit een prijsvechter heeft willen maken, omdat hij dan niet kon innoveren.

In memoriam

De laatste jaren van zijn leven woonde Heijn met zijn vierde vrouw Monique op het Engelse landgoed Pudleston Court. Daar overleed hij in 2011 op drieëntachtigjarige leeftijd. De CEO van Ahold, John Rishton, liet namens het bestuur weten:

Albert Heijn was een opmerkelijke man, een begenadigd ondernemer, wiens visie en inzicht hebben bijgedragen aan de verdere ontwikkeling van de wereldwijde handel in levensmiddelen. Wij herinneren ons hem als charismatisch leider met een warme uitstraling die er zijn leven lang trots op was kruidenier te zijn. Klanten en medewerkers kwamen bij hem als vanzelfsprekend op de eerste plaats.

Boek: Memoires van de supermarktman