Mark Traa (1968) is journalist en schrijver. Hij schreef onder meer voor Trouw, Intermediair, KIJK en HP/De Tijd was lange tijd als redacteur verbonden aan maandblad Quest.
Toen er nog geen fiets, geen tram en geen trein was, had je als trouwlustige vrijgezel niet veel te kiezen. In principe ging je, min of meer noodgedwongen, voor iemand in je directe omgeving. Maar nieuwe vervoermiddelen vergrootten de actieradius. En dus zochten mensen hun liefje ook een dorp verderop. Het gevolg: er kwamen ook vreemdelingen in jouw dorp die
Hoe ongelooflijk spannend moet het zijn geweest. Ergens in de negentiende eeuw lag je als meisje uit Staphorst, een jaar of twintig oud, in je bed. Je dacht aan de jongen uit het dorp die je leuk vond. Zó leuk dat hij wat jou betreft zelfs een mogelijke huwelijkskandidaat was. Hij had hetzelfde geloof en kwam uit een keurige familie.
Tegenwoordig maken singles die op zoek zijn naar een partner vooral gebruik van datingapps. Er was echter een tijd dat de relatiebureautjes als paddenstoelen uit de grond schoten. Toen kranten eind negentiende eeuw steeds hogere oplagen bereikten, vormden ze een aantrekkelijk platform om mensen in de etalage te zetten. Niet alle bureaus waren echter even betrouwbaar...
Een date regelen met een mogelijke nieuwe geliefde? Dat is nu een kwestie van een paar appjes sturen. Maar pakweg honderd jaar geleden ging dat wel anders. Als je met elkaar in contact was gekomen via een huwelijksadvertentie was er vaak een correspondentie op gang gekomen waarin je een eerste ontmoeting kon organiseren. Niet zelden gebeurde dat open en bloot
Daten is zenuwslopend, dat hoef je niemand te vertellen die het van nabij heeft meegemaakt. Schrale troost: vroeger was het nog veel erger. Had je gereageerd op een huwelijksadvertentie dan kwam meestal een schriftelijke correspondentie op gang. Die liep, zeker in het begin, niet rechtstreeks van huis naar huis.
Als je door een hedendaagse bril naar oude huwelijksadvertenties kijkt zie je hoe de betekenis van het huwelijk is veranderd. Wat vooral opvalt is de vaak ronduit zakelijke insteek van de teksten. Veel mensen zochten simpelweg een partner met een zekere hoeveelheid kapitaal (‘fortuin’) zodat ze zich verzekerd wisten van een goed bestaan.
Groter dan 61 centimeter is ze nooit geworden: nog steeds staat Paulina Musters, geboren in 1878 in Ossendrecht, te boek als ‘s werelds allerkleinste vrouwtje dat ooit heeft geleefd.
