Liefde van toen: zo verliep een date van je voorouders

Wachten…

Een date regelen met een mogelijke nieuwe geliefde? Dat is nu een kwestie van een paar appjes sturen. Maar pakweg honderd jaar geleden ging dat wel anders. Als je met elkaar in contact was gekomen via een huwelijksadvertentie was er vaak een correspondentie op gang gekomen waarin je een eerste ontmoeting kon organiseren.

Niet zelden gebeurde dat open en bloot in de krant. Een naam, een plaats, een tijd, en dan was het maar hopen dat de ander het tijdig onder ogen zou krijgen. Dat was natuurlijk lang niet altijd het geval. In talloze advertenties wordt de frustratie geuit over een misgelopen afspraak. Mensen hebben tot sint-juttemis op elkaar staan wachten, zonder de mogelijkheid om even door te geven dat hun trein was vertraagd of dat er te elfder ure iets anders spaak was gelopen.

Veel dates waren blind dates

Veel afspraakjes die via de krant tot stand kwamen waren blind dates. Het was helemaal niet vanzelfsprekend dat er al een foto was opgestuurd. Die waren een stuk schaarser en duurder dan tegenwoordig. Het was dan ook de regel dat je beloofde de foto van de ander ‘onder eerewoord retour’ te sturen. Je wist in elk geval niet altijd hoe je date eruitzag. Om elkaar niet mis te lopen op een straathoek of op een perron werd vaak een herkenningsteken afgesproken: een krant in de rechterhand, een rode roos in het knoopsgat.

Na een schuchtere begroeting (de omgangsvormen waren een stuk minder joviaal dan nu) kon de date beginnen. Wat stond er op het programma? Het moest in elk geval iets zijn dat zich buiten het zicht van bekenden afspeelde. Als je werd gezien in het bijzijn van een ander, zeker als het overduidelijk héél gezellig was, dan kwamen daar praatjes van. Stelletjes die zich een paar keer in het openbaar lieten zien, gaven daarmee in feite te kennen dat ze voor het serieuze werk gingen: een huwelijk. Was je nog niet zo ver, dan was het zaak je prille liefde zorgvuldig geheim te houden. En natuurlijk al helemaal als je nog niet uit je huidige relatie was gestapt.

Wandelen was ideaal

Er was dus geen sprake van dat je met je eerste date in een vol restaurant ging zitten. De ideale oplossing was een wandeling in een park of in een rustig natuurgebied. Daar konden dan in elk geval de belangrijkste zaken worden doorgenomen: de kinderwens, de financiële perspectieven, de familieachtergrond. De tortelduifjes konden besluiten om hun naam en adres prijs te geven, als ze dat nog niet hadden gedaan. Dat was een duidelijk teken van vertrouwen.

Maar het kon natuurlijk ook zo zijn dat een van beiden er na de date geen zin meer in had. Of dat een buitenechtelijke escapade was uitgekomen. Dan bleven nieuwe brieven onbeantwoord. In de kranten verschenen wanhopige oproepen van mannen en vrouwen (maar vooral mannen) die toch echt hadden gerekend op een vervolg. Waarom kwam er dan geen reactie meer? Mensen noemden een plaats en tijd in de krant en gingen daar staan wachten, hopend dat de ander kwam opdagen. Tevergeefs natuurlijk. Zo doofde menige prille relatie uit. Dat is een verschil tussen de appjes van nu en de advertenties van toen: de scherven van verbroken relaties uit vroeger tijden zijn voor de eeuwigheid bewaard gebleven.

Volgende keer: de louche praktijken van de eerste huwelijksbureaus
Boek: Steeds blijf ik u beminnen. Liefdesoproepen uit vervlogen tijden