De burgemeesters van elf gemeenten roepen de regering op het grote leed te erkennen dat de Molukkers na hun komst naar Nederland is aangedaan. De open brief waarin ze voor deze erkenning pleiten, werd zondagavond gepubliceerd bij de Volkskrant.
Op 21 maart 1951 – gisteren precies zeventig jaar geleden – arriveerden de eerste Molukse KNIL-militairen met hun families in Nederland. Het eerste schip arriveerde in Rotterdam. Er zouden later nog elf schepen volgen. In totaal kwamen er zo’n 12.500 Molukkers naar Nederland. Aanvankelijk was het de bedoeling hen tijdelijk in Nederland te vestigen.
De KNIL-militairen hadden aan Nederlandse zijde gevochten tijdens de dekolonisatieoorlog. Vanwege deze samenwerking met de Nederlandse troepen verslechterde de positie van de Molukkers in Indonesië, waar ze als collaborateurs werden gezien.
Op 25 april 1950 hadden Molukkers op Ambon eigen republiek uitgeroepen, de Republik Maluku Selatan (RMS). Niet lang hierna riep de Indonesische leider Soekarno echter de Indonesische eenheidsstaat uit en na een invasie werd de hoofdstad van de kersverse Molukse staat door de Indonesiërs ingenomen. Veel Molukse KNIL-militairen wilden eigenlijk overgebracht worden naar Ambon om de Molukkers te steunen in hun strijd voor onafhankelijkheid. Vanwege de oplopende spanningen meende de regering dat het voor de Molukkers en hun families niet meer veilig was en besloot men hen tijdelijk naar Nederland te brengen.
Ontslag
Vanwege grote woningtekorten woonden de Molukkers de eerste periode in centrale woonoorden, zoals het voormalig concentratiekamp Westerbork, vaak onder barre omstandigheden. De Molukkers werden buiten de samenleving gehouden en mochten niet werken. Het was immers de bedoeling dat ze na enige tijd weer terug zouden keren naar Indonesië. Al snel werd echter duidelijk dat Nederland de Molukkers helemaal niet terug kón sturen. Wat veel KNIL-soldaten ervoeren als een grote vernedering was dat ze bij aankomst in Nederland te horen kregen dat ze uit militaire dienst waren ontslagen. In hun brief schrijven de burgemeesters hierover:
“Van een warm bad vol dankbaarheid was geen sprake. Het werd een ijskoude douche. De Ambonezen werden weggestopt in kampen die kort daarvoor nog door de Duitse bezetter waren gebruikt. De strijders voor de Nederlandse belangen werden zelfs ontslagen uit het leger. En van een snelle terugkeer was helemaal geen sprake meer. Er was veel leed, onbegrip en woede. Deze littekens zijn tot op de dag van vandaag nog voelbaar in de Molukse gemeenschap.”
Wantrouwen
De burgervaders roepen de regering op te erkennen dat de ontvangst van de Molukkers in de jaren vijftig “Nederland onwaardig” was en dat dit tot op de dag van vandaag diepe sporen heeft nagelaten. De regering wordt daarnaast opgeroepen om, onder andere via gemeenten met Molukse wijken, te investeren in de Molukse gemeenschap.
“Daarbij valt te denken aan projecten om de Molukse geschiedenis in het onderwijs in te passen, meer aandacht voor Molukse ouderen, het versterken van jongerenwerk in de wijken en tentoonstellingen en projecten om de Molukse cultuur levend te houden.”
De burgemeesters geven verder aan trots te zijn op de Molukse gemeenschappen in hun gemeenten. Over het algemeen vinden ze goed hun weg in de Nederlandse samenleving terwijl men daarbij ook de eigen culturele identiteit behoudt. De burgemeesters zien echter ook dat Molukkers, vanwege het verleden, soms nog achterdocht voelen ten opzichte van de overheid.
“Een landelijk overleg zou helpen om deze achterdocht weg te halen. Voorheen was dat overleg er, alles is nu neergelegd bij gemeenten.”
Link: De ingezonden brief van de burgemeesters
Ook interessant: Van Ambonezen tot Molukkers
Boek: Role models, 70 Molukse succesverhalen
De oproep is ondertekend door:
- Sjors Fröhlich, burgemeester Vijfheerenlanden
- Victor Molkenboer, burgemeester Woerden
- Marco Out, burgemeester Assen
- Paul Depla, burgemeester Breda
- Gerdo van Grootheest, burgemeester Culemborg
- Tom Horn, burgemeester Epe
- Elly Blanksma-van den Heuvel, burgemeester Helmond
- Niek Meijer, burgemeester Huizen
- Martijn Vroom, burgemeester Krimpen aan den IJssel
- Roderick van de Mortel, burgemeester Vught
- Han Weber, burgemeester Zuidplas
- Karel Loohuis, burgemeester Hoogeveen
- Mieke Damsma, burgemeester Midden-Drenthe
- Peter Oskam, burgemeester Capelle aan den IJssel
- Hans Beenakker, burgemeester Tiel
- Adriaan Hoogendoorn, burgemeester Midden-Groningen
- Ap Reinders, burgemeester Stichtse Vecht
