Charles Henri Labouchere (1880-1966) staat bekend als de eerste grote springruiter uit de Nederlandse paardensport. Publicist Ed Pielkenrood schreef een korte maar krachtige biografie – getiteld In dienst van hare majesteit en de paarden – over deze pionier uit de hippische sport.
De bondige biografie, het boek telt 150 pagina’s, is voornamelijk gebaseerd op archiefonderzoek, het krantenarchief Delpher en andere websites en een handjevol secundaire literatuur. Pielkenroods boek is mooi geïllustreerd, met talloze zwart-witfoto’s uit de actieve carrière van Charles Henri Labouchere.
Jonge jaren van Charles Labouchere (1880-1904)
Charles Labouchere werd op 10 april 1880 geboren in Doorn, op de buitenplaats Oudeweg, in een rijk gezin. Zijn vader was wethouder van Doorn. Toen Charles negen jaar was overleed zijn moeder, na de bevalling van haar vierde kind:
Deze tragedie heeft grote invloed op het gezin Labouchere. De ziel is eruit. Vader Frans wil na de dood van zijn vrouw niet langer blijven wonen op de buitenplaats. In de hoop zijn ongeluk in het oude huis achter te laten, bouwt hij in Doorn een nieuw huis voor zijn gezin: Villa Espéranza. Maar deze rijk gedetailleerde villa in chaletstijl kan de warmte in ht gezin niet terugbrengen. Het nieuwe huis ligt nabij Huis Doorn, dat de moeder van Frans in 1884 heeft gekocht (en dat in 1919 in handen kwam van de Duitse keizer Wilhelm II).” (16,17)
De jonge Charles Labouchere was een tenger, bescheiden, vriendelijk en vastberaden jongen, die zijn hele leven ongehuwd zou blijven. Al van jongs af aan bleek hij een dierenvriend. Charles en zijn broer Henri deden aan paardensport en ontwikkelden zich tot getalenteerde ruiters die elkaar regelmatig beconcurreerden maar wel goede vrienden bleven.
Na het volgen van de HBS in Amersfoort, Labouchere was een matige leerling, begon hij in 1900 een opleiding aan de Koninklijke Militaire Academie (KMA) in Breda. Aanvankelijk was “Labie”, zoals men hem daar noemde, op de KMA het mikpunt van pesterijtjes – omdat hij zo iel en bescheiden was – maar toen hij als enige en wild Hongaars paard wist te temmen, sloeg dit om en werd hij gerespecteerd.
Carrière in het leger
In 1904 begon Charles Labouchere als Tweede Luitenant in het leger, om na vier jaar bevorderd te worden tot Eerste Luitenant. In 1910 werd hij paardrijinstructeur van het militaire paardendepot in Haarlem:
“Hier werden jonge paarden klaargestoomd voor gebruik in het leger.”
Toen begin augustus 1914 de Eerste Wereldoorlog uitbrak, werd Labouchere in Breda geplaatst, waar hij commandant van de stafcommissie van de derde divisie was. Hij reed hierna nauwelijks nog concoursen meer, wat hem als paardenliefhebber erg dwarszat. Daarna was hij van september 1915 tot november 1917 detachementscommandant met de zorg voor jonge paarden in Amsterdam. Daar maakte Labouchere op 5 juli 1917 het Aardappeloproer mee, waarbij het Nederlandse leger met scherp op de demonstranten schoot, met als gevolg negen doden en 114 gewonden:
“Labouchere zag de manschappen terugkeren in de kazerne, de gebruikelijke vrolijkheid ontbrak…” (74)
Het laatste oorlogsjaar, in 1918, werkte Labouchere weer in Amersfoort. Datzelfde jaar werd hij bevorderd tot ritmeester.
Olympische Spelen in Amsterdam (1928)
“Hup Labbie!” (124)
Meteen erna maakte Labouchere enkele fouten. Hij eindigde op een zeer teleurstellende dertigste plaats, terwijl hij vooraf als een van de kanshebbers was betiteld.
Labouchere won veel grote prijzen – zoals de America Cup in 1911 en grote wedstrijden in Nice, Gronau en Berlijn in 1924 en de Preston Davie Cup in 1928 – maar schreef nooit een Olympische medaille op zijn naam. Bij twee opeenvolgende Olympische Spelen, in 1932 in Los Angeles en de Olympische Spelen van 1936 in Berlijn, was Labouchere chef d’equipe van de Nederlandse ruiters. Chalres Labouchere, zo besluit Pielkenrood, was van onschatbare betekenis voor de ontwikkeling van de hippische sport in Nederland.
Tot zijn pensionering in mei 1940, rond het moment dat met de Duitse inval voor Nederland de Tweede Wereldoorlog uitbrak, bleef Charles Labouchere werkzaam in het Nederlandse leger.
Boek: In dienst van Hare Majesteit en de paarden – Ed Pielkenrood
