Pieter van Musschenbroek – Uitvinder van de Leidse Fles

De Leidse natuurkundige en instrumentenmaker Pieter van Musschenbroek ontwikkelde in 1745 samen met Cunaeus de zogenaamde ‘Leidse fles’.

Pieter van Musschenbroek werd op 14 maart 1692 in Leiden geboren. Dit als nieuwe telg in een geslacht van instrumentenmakers. Zijn vader Johann Joosten maakte natuurkundige instrumenten zoals luchtpompen, microscopen en telescopen.

Net als zijn vader werd Pieter van Musschenbroek ook natuurkundige. In 1719 werd hij hoogleraar wiskunde en wijsbegeerte in Duisburg en enkele jaren later werd hij hoogleraar in Utrecht. Vanaf 1732 hield hij zich hier ook bezig met de sterrenkunde. In 1740 werd hij tenslotte hoogleraar wiskunde en wijsbegeerte in zijn geboorteplaats Leiden. Hij volgde hier Willem Jacob ‘s-Gravesande op.

Leidse fles

Op het gebied van elektriciteit deed Van Musschenbroek enkele uitvindingen. Zijn beroemdste uitvinding is de Leidse fles. Deze fles, die door Benjamin Franklin ooit Musschenbroeks wonderfles werd genoemd, ontwikkelde de Leidenaar in 1745 samen met Cunaeus.

De natuurkundige toonde met deze fles aan dat elektriciteit opgeslagen kan worden en vervolgens weer kan worden afgegeven. Musschenbroek vulde een glazen fles, waarvan de binnen en buitenzijde bedekt waren met bladtin, voor een deel met water en sloot deze vervolgens af met een isolerende deksel. Door deze deksel stak hij vervolgens een koperen staaf met daarop een koperen knop. Het geheel werd hierna verbonden met een elektriseermachine. De Leidse fles werd hierdoor elektrisch opgeladen. Door de fles te ontladen konden onderzoekers hierdoor korte tijd elektrische stroom onderzoeken.

De Leidse fles werd erg populair. Kort nadat Van Musschenbroek ‘zijn fles’ had gemaakt slaagde de Engelse natuurkundige William Watson er in met een aangepaste Leidse fles een vonk langs een draad over de rivier de Theems te sturen. Wat elektriciteit precies was, was in deze tijd overigens nog niet erg duidelijk. Dit veranderde in 1897. Toen ontdekte de natuurkundige Joseph John Thomson het elektron, de basis-eenheid van elektrische stroom.

Boek: 1001 Uitvindingen