De Rubicon oversteken – Herkomst van de uitdrukking

Wie de Rubicon oversteekt onderneemt een memorabele actie waarop hij of zij later onmogelijk kan terugkomen. We danken de uitdrukking aan de Romeinse legerleider Julius Caesar die in 49 voor Christus letterlijk de Rubicon overstak.

In de tijd van Caesar was de Rubicon een grensrivier die Gallia Cisalpina scheidde van Italië. Bepaald was dat een generaal met een staand leger vanuit het noorden nooit de Rubicon mocht oversteken, omdat dit de veiligheid van de Senaat en de staat in gevaar kon brengen. Toen Caesar na de verovering van Gallië met een van zijn legioenen tóch de Rubicon overstak was dat dus een belangrijke daad. Caesar pleegde feitelijk landverraad. Met het oversteken van de Rubicon begon zijn opmars naar Rome, was de breuk met de Senaat definitief en werd de staatsgreep onvermijdelijk. Kort voor hij de rivier overstak zou Caesar de volgende woorden hebben gesproken:

Alea iacta est (Latijn: de teerling is geworpen)

Ook dit is een bekende zegswijze geworden. Hij wordt gebruikt om aan te geven dat een bepaalde gebeurtenis onherroepelijk in gang is gezet. Nadat Caesar de Rubicon was overgestoken, brak in het Romeinse Rijk een burgeroorlog uit die uiteindelijk vier jaar zou duren.

Waar de rivier de Rubicon zich exact bevond is overigens niet helemaal duidelijk. In afbeeldingen is de rivier vaak groot, ook om het belang van de historische gebeurtenis te onderstrepen, terwijl het vermoedelijk om slechts een kleine rivier of zelfs een beekje ging.

Overzicht van Boeken over het Romeinse Rijk