Engelse koning uit het Huis Plantagenet. Regeerde van 1272 tot zijn dood in 1307. Werd vanwege zijn postuur ook wel Eduard Longshanks (Langbeen) genoemd.
Eduard I besteeg de troon in 1272. In werkelijkheid had hij het toen echter al enkele jaren voor het zeggen. Zijn vader, Hendrik III, was in de jaren vijftig van de dertiende eeuw in conflict geraakt met de Engelse adel en uiteindelijk onder curatele gesteld. Toen Hendrik III zich daar in 1261 tegen verzette was een burgeroorlog uitgebroken. De koning was in 1264 gevangen genomen door een van de opstandelingen: Simon V van Montfort. Eduard I wist deze opstandeling te verslaan tijdens de Slag van Evesham in 1265. Zijn vader werd bevrijd en het koninklijk gezag hersteld, maar vanaf dat moment regeerde Eduard I eigenlijk al. Van 1270 tot ’72 verbleef hij echter in Palestina.
Nadat zijn vader in 1272 was overleden werd Eduard I officieel koning van Engeland. Gekroond werd hij echter pas op 19 augustus 1274. Voor hij de regering aanvaardde verbleef hij in Aquitanië.
Rechtspraak
Eduard I wilde een eind maken aan de anarchie in het rijk en machtsmisbruik van hoge adel en geestelijkheid aanpakken. De koninklijke macht moest versterkt worden door een hechte band aan te gaan met de lage adel en burgerij. Onder zijn bewind werd een nieuwe wetgeving en overzichtelijkere rechtspraak ingevoerd. Ook stelde hij een leger in dat onder zijn directe verantwoordelijkheid viel.
Eduard I maakte onder meer gebruik van in Engeland wonende Joodse geldschieters om de beschikking te krijgen over voldoende geld voor zijn campagnes. Hij zag de Joden als zijn persoonlijk eigendom en was in staat hen zoveel belastingen op te leggen als hij zelf nodig achtte.
Antisemitisme
De eerste Joodse gemeenschappen hadden zich in de elfde eeuw, rond de tijd van Willem de Veroveraar, in Engeland gevestigd. Ze waren een kleine maar belangrijke rol gaan vervullen in de Engelse economie. De kerk verbood woekerpraktijken. Mensen mochten anderen geen geld uitlenen en daar vervolgens een onredelijk hoge rente voor vragen. Joden mochten daarentegen wel actief zijn als financier en bankier. Sommige Joden hadden hierdoor in de loop der tijd een grote rijkdom vergaard. Ze ruilden land voor geld of pachten dit. In een periode waarin het Engeland financieel gezien niet voor de wind ging, het land ging gebukt onder schulden, wakkerde het antisemitisch sentiment aan. Ook Eduard I was van mening dat er een eind moest komen aan de woekerpraktijken van de Joden. In 1275 stelde hij een aantal regels in. Woekerpraktijken werden verboden. Daarnaast moesten alle Joden ouder dan zeven verplicht een geel herkenningsteken dragen. Christenen werd het verboden tussen Joden te leven en Joden mochten voortaan alleen nog werken als markthandelaar, boer, vakman of soldaat. Ook moesten Joden vanaf dat moment jaarlijks een extra belasting van drie pence betalen.
De Joden waren duidelijk het slachtoffer van het nieuwe beleid van Eduard I. In 1290 werden ze uit Engeland verdreven nadat het Edict van Uitwijzing was aangenomen. Hierin beval Eduard I alle Joden Engeland te verlaten.
Wales en Schotland
Eduard I versloeg de laatste onafhankelijke prins van Wales, Llywelyn Ein Llyw Olaf, in 1282. Deze prins was in 1267 nog als prins erkend door Hendrik III, Eduards vader. Door een bondgenootschap met Simon V van Montfort voort te zetten had deze prins zich echter de vijandschap van Eduard op de hals gehaald. Toen Llywelyn wilde trouwen met de dochter van Simon V Montfort, Eleonora, besloot Eduard het schip waarin zij uit Frankrijk aankwam te onderscheppen. Eleonara van Montfort werd gevangen gezet in Windsor. Llywelyn werd in 1282 definitief verslagen en gedood bij Builth. Zijn broer David werd vervolgens geëxecuteerd waarna Wales bij Engeland werd ingelijfd.
In 1296 onderwierp Eduard I ook Schotland. Enkele jaren eerder (1290) was daar met Engelse hulp John Baliol op de troon gekomen. Balliol was min of meer een Engelse vazal, maar toen Eduard hem vroeg om mee te strijden tegen Frankrijk weigerde hij. Balliol koos ervoor een pact te sluiten met Frankrijk en Noorwegen. Dit tot woede van Eduard I. Balliol werd in 1296 door Eduard verslagen bij Dunbar. Eduard liet hierna de kroningssteen van de prins overbrengen van Scone naar Westminster (deze steen keerde in 1996 terug naar Schotland). Kort hierna ontstond een nationaal verzet, geleid door de Schot Sir William Wallace. Een onafhankelijkheidsoorlog brak uit. Wallace werd op 5 augustus 1305 door een Schotse ridder uitgeleverd aan de Engelsen. Enige tijd later werd hij ter dood veroordeeld vanwege hoogverraad en executie van burgers en gevangenen. In de film Braveheart (1995) wordt het geromaniseerde verhaal verteld van de onafhankelijkheidsstrijd van de Schotten. Acteur Mel Gibson vertolkt in deze film de rol van William Wallace.
Eduard I voerde vele oorlogen. Dure oorlogen die ervoor zorgen dat hij in de jaren negentig van de dertiende eeuw stilaan financieel uitgeput raakte. De koning probeerde dit probleem op te lossen door enkele zware belastingen in te voeren. Hier kwam fel protest tegen. Adel en geestelijken dwongen in 1297 de Confirmatio Cartarum (bevestiging van de charters). Hierin werd onder meer de Magna Carta opnieuw bevestigd. Eduard moest noodgedwongen beloven voortaan geen nieuwe belastingen meer in te voeren zonder deze eerst voor te leggen aan het parlement.
Eduard I overleed op 7 juli 1307 en werd opgevolgd door zijn zoon Eduard II van Engeland.
