Gluren in het graf van Michiel de Ruyter

De Rotterdamse student Thijs Meuldijk heeft de sleutel van het graf van Michiel de Ruyter. En die past nog ook, bleek bij controle in De Nieuwe Kerk (zie video onder). De sleutel werd in 1881 gemaakt om grafgluuders buiten te houden.

Het graf van Michiel de Ruyter ligt sinds 1677 in de Nieuwe Kerk in Amsterdam. De website van de Nieuwe Kerk meldt hierover:

In het grootse grafmonument van Rombout Verhulst wordt de admiraal als een protestantse heilige vereerd. Dat blijkt uit de locatie van het praalgraf in het koor, op de plaats van het vroegere hoogaltaar. Ook de vorm van het monument – een drieluik – houdt ermee verband.

De kist met De Ruyters stoffelijk overschot kreeg een rustplaats in de crypte, het allerheiligste van de kerk, waar in katholieke tijden de relieken van heiligen werden bewaard. Boven de grafkelder prijkt De Ruyters familiewapen, vastgehouden door treurende kindjes. Het Latijnse opschrift luidt in vertaling: Hij blinkt in onbezoedelde eer. Behalve de admiraal liggen hier ook familieleden begraven.

In de negentiende eeuw ging de grafkelder enkele malen open. Op 13 mei 1835 bijvoorbeeld werden er 23 kisten in het familiegraf geleegd, waarna de beenderen in een grote kist werden gelegd. Ook op 26 april 1870 ging de kelder open om er de kisten uit te halen. In mei 1870 ging de deur weer op slot.

Grafgluurders

Op 29 september 1881 stond er een boeiend verhaal in Het Algemeen Handelsblad over het graf van De Ruyter, dat in uiterst slechte conditie verkeerde.

‘Bij deze gelegenheid werd in overleg met de familie van den admiraal een onderzoek ingesteld naar den staat van den grafkelder.’

Er kwamen bijzondere details vrij over het gebruikte materiaal:

Deze kist schijnt uit mahoniehout te zijn vervaardigd; de planken zijn 5 cM. dik. De kist is ruim 2 M. lang; aan het hoofdeinde 80 cM. en aan het voeteinde 60 cM. breed. Op ongeveer de helft der diepte is de kist verdeeld door middel van een plat raamwerk met lijst, waarin vroeger kleine ruitjes in lood gevat waren.

Dat raamwerk was aanvankelijk over het lijk geplaatst, waarna een deksel makkelijk kon worden weggehaald als iemand het gebeente van De Ruyter wilde zien. Dat was blijkbaar zo vaak gebeurd dat de beglazing inmiddels geheel verbrijzeld was en met het glaslood tussen de beenderen vermengd was geraakt. In de voorgaande eeuwen was het dus regelmatig voorgekomen dat nieuwsgierigen naar de overblijfselen van de nationale held gluurden, waarvoor de koster dan een fooi kreeg! ‘Vermoedelijk is daaraan de droevige toestand te wijten, waarin de lijkkist van de Ruyter thans verkeert,’ aldus het Handelsblad.

Plechtige bijzetting

Met een speciaal budget werd het graf van De Ruyter hersteld om zo de aangebrachte schade te herstellen. Op 28 december 1881 was in de Nieuwe Kerk een plechtige bijeenkomst met autoriteiten en familieleden om de nieuwe grafkist terug te plaatsen. Op de eikenhouten kist zat een koperen plaat met tekst.

Loden koker met proces-verbaal

In de kist met het stoffelijk overschot van De Ruyter – ’s lands edelsten held – werd een loden koker gelegd met een proces-verbaal. Die koker, zo is vastgelegd, mag nooit meer worden geopend, maar de tekst van het proces-verbaal is bekend:

Heden den 28sten Dec. 1881 heeft de Nederl. regeering vertegenwoordigd door den heer mr. P. F. Hubrecht, secr.-gen. bij het dep. van binnenl. zaken, daartoe door Z. E. den minister van binnenl. zaken gecommitteerd, ten einde de nagedachtenis van den luit. adm. gen. M. A. de Ruyter te huldigen en het behoorlijk behoud van diens stoffelijke overblijfselen te verzekeren met toestemming der afstammelingen van genoemden Lt. Adm. Gen. de doodkist en de daarin bewaarde overblijfselen van den Lt. Ad. Gen. M. A. de Ruyter in een nieuwe looden kist, en deze in een nieuw eikenhouten omhulsel doen overbrengen en in dezen familiekelder weder doen bijzetten.

In licht gewijzigde vorm eerder gepubliceerd op NPO Geschiedenis

Sleutel van graf Michiel de Ruyter op Rotterdamse studentenkamer