Hora est! – Het is tijd

Tijdens wetenschappelijke promoties is in Nederland vaak de Latijnse spreuk “Hora est!” te horen. De spreuk klinkt de promovendi meestal als muziek in de oren. Wanneer deze tekst wordt gesproken is de verdediging van het proefschrift namelijk ten einde.

“Hora est!” betekent namelijk “Het is tijd!”. De promotie zit erop. Als een opponent net bezig was een vraag te stellen aan de promovendus hoeft deze de vraag niet meer af te maken en als de promovendus bezig was aan een antwoord kan hij of zij daar ook mee ophouden. De Latijnse spreuk wordt traditiegetrouw uitgesproken door de zogeheten pedel van de universiteit, een functionaris die verantwoordelijk is voor een ordentelijk verloop van academische zittingen en promoties. Voordat de pedel “Hora est!” zegt, stampt hij enkele malen met een pedelstaf op de grond.

Niet in alle Nederlandse universiteiten wordt tijdens promoties “Hora est!” gezegd. In Twente spreekt men bijvoorbeeld geen Latijn en wordt de verdediging afgesloten met:

“Mijnheer/Mevrouw de rector, de tijd is verstreken”.

En in Groningen zegt men “Hora finita!” in plaats van “Hora est!”. De promotiecommissie trekt zich na het uitspreken van Hora est (of een variant) terug om te bepalen of men de promovendus de doctorstitel kan verlenen.

Overzicht van Latijnse spreuken, spreekwoorden en uitdrukkingen