Iets te berde brengen

Iets te berde brengen houdt in dat je iets inbrengt voor een discussie, overleg of gesprek. Je brengt iets ter tafel of komt met iets op de proppen. De uitdrukking is al bekend sinds de Gouden Eeuw.

Een bert of – in de derde naamval waarin het in de uitdrukking ’te berde brengen’ staat – een berde betekent ‘bord’, ‘plank’ of ’tafel’. Bert komt als woord al sinds de Middeleeuwen in het Nederlandse taalgebied voor. De vroegst bekende vermelding komt uit 1240. In een zinnetje uit 1289 werd het woord, aldus de Etymologiebank, gebruikt in de betekenis van plank (vergelijk met het Duitse Brett, plank):

“Sijt har cnape heuet ghemaect drie thekene met enen hamere ane enich bert – vertaald: ‘Aangezien haar dienaar drie tekens heeft gemaakt met een hamer op een of andere plank.”

Omstreeks de jaren 1350 kwam het woord bert, in de betekenis van bord, voor in een tekst waarin een schaakbord werd genoemd: scaec bert.

Te berde brengen

De uitdrukking ’te berde brengen’ is voor zover bekend het eerst op schrift gesteld in 1644 en betekende toen nog betalen.

Taalkundige F.A. Stoett meldde over deze oudere betekenis in zijn Nederlandsche Spreekwoorden, Spreekwijzen, Uitdrukkingen en Gezegden (1923-1925) het volgende:

Daar in de 17de eeuw te berde (borde) brengen veelal gebruikt werd voor opbrengen, betalen, zou men er toe kunnen komen berd op te vatten in den zin van de tafel, waarop de koopman zijne waren uitstalt en verkoopt, welke betekenis dit woord in de latere middeleeuwen ook bezat.

Ook kwam in de zeventiende eeuw de variant ’te berde komen’ voor, dat vermoedelijk in 1602 voor het eerst werd gebruikt.

Overzicht van boeken over de (Nederlandse) taalgeschiedenis

Bronnen ▼