‘Juneteenth’ – Amerikanen herdenken einde slavernij voortaan jaarlijks

De Amerikaanse president Joe Biden heeft een wet ondertekend die van ‘Juneteenth’ een nationale feestdag maakt. De naam van de feestdag verwijst naar 19 juni 1865. De federale generaal Gordon Granger liet toen een verklaring uitgaan in Texas die bepaalde dat alle slaven in deze staat vrij waren.

Twee jaar eerder had de Amerikaanse president Abraham Lincoln met een presidentieel decreet de slaven in de zuidelijke staten al vrij verklaard. Dit gebeurde echter tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog en lang niet alle slaven in de zuidelijke staten verkregen daardoor ook onmiddellijk de vrijheid. De uitvoering van de wet was grotendeels afhankelijk van de opmars van de Noordelijke troepen van de Unie. Door de actie van Gordon Granger werd slavernij ook in Texas in de praktijk afgeschaft. Hierna was het overigens nog niet helemaal gedaan met de slavernij in de Verenigde Staten. In enkele Noordelijke grensstaten was slavernij nog altijd legaal. De ratificatie van het Dertiende amendement maakte hier op 6 december 1865 een einde aan.

Nationale vrije dag

Juneteenth werd de afgelopen jaren al in veel Amerikaanse staten herdacht, maar een nationale vrije dag was dat nog niet. De dag staat ook wel bekend als Freedom Day, Jubilee Day, Liberation Day en Emancipation Day. Afgelopen week ondertekende Biden een wet die van de dag een nationale vrije dag maakt. Tijdens een bijeenkomst in het Witte Huis ter ere van dat feit, was ook de 94-jarige Opal Lee uit Texas aanwezig. Zij maakte zich jarenlang hard voor de vrije dag en wordt ook wel de ‘Oma van Juneteenth’ genoemd. Joe Biden richtte zich persoonlijk tot haar en noemde de Texaanse een “ongelooflijke vrouw”.

Verschillende Amerikaanse staten erkenden de dag eerder al als feestdag. Texas deed dat in 1980 als eerste. Daarna volgden veel andere staten. In 2020 organiseerden alleen Hawaï, North Dakota en South Dakota nog geen vieringen. Na de dood van de zwarte Amerikaan George Floyd, die door politiegeweld om het leven kwam, braken onlusten uit en groeide het draagvlak om van Juneteenth een nationale vrije dag te maken. De Senaat schaarde zich eerder dit jaar unaniem achter een wetsvoorstel die dit moest regelen. In het Huis van Afgevaardigden stemde een overgrote meerderheid (415 van de 435 leden) voor.

Tijdens de bijeenkomst in het Witte Huis benadrukte Biden dat de strijd van de zwarte Amerikanen voor gelijke rechten nog niet voorbij is. Hij wees onder meer op Republikeinen die in verschillende staten strengere regels voor het stemmen invoeren. Onder Democraten leeft de overtuiging dat dit gedaan wordt om het zwarte kiezers, die veelal op Democratische kandidaten stemmen, te bemoeilijken.

In het reine

Over het terugkijken op het verleden zei de president onder meer:

‘Grote naties negeren niet hun meest pijnlijke momenten, ze omarmen ze. Grote naties lopen niet weg, ze komen in het reine met de fouten die ze hebben gemaakt. Door die momenten te herdenken, worden we sterker.’

Het is vrij zeldzaam dat er in Amerika nieuwe nationale feestdagen worden ingesteld. De laatste keer gebeurde dat in 1986. President Ronald Reagan riep de geboortedag van dominee en mensenrechtenactivist Martin Luther King toen uit tot de tiende feestdag van het land.

In Nederland wordt de afschaffing van de slavernij jaarlijks herdacht op 1 juli, tijdens Keti Koti.

Ook interessant: Amerikaanse Burgeroorlog (1861-1865) – Veldslagen en tijdlijn
Meer artikelen over het slavernijverleden
Overzicht van Boeken over slavernij en het slavernijverleden

Bronnen ▼