Manfred von Richthofen – Het verhaal van De Rode Baron

De Duitse jachtvlieger Manfred von Richthofen (1892-1918), bijgenaamd De Rode Baron, haalde tijdens de Eerste Wereldoorlog zeker tachtig vijandelijke vliegtuigen neer. Hij was commandant van een Duits jachteskader, waar zijn broer Lothar ook onderdeel van uitmaakte.

Manfred von Richthofen werd op 2 mei 1892 geboren in Breslau, als oudste zoon in een aristocratische familie. In zijn jonge jaren jaagde en sportte hij graag. Al op zijn elfde stuurde zijn vader, die zelf beroepsofficier was, hem naar een militaire opleiding. In 1911 trad Von Richthofen toe tot een lansiersregiment. Vier jaar later verruilde hij dit regiment voor de Duitse Luftdienst. Zijn leraar was Oswald Boelcke, door velen beschouwd als de vader van de Duitse jachtluchtmacht. Boelcke zag dat Von Richthofen een uiterst talentvol piloot was en nam hem op in zijn eigen ploeg.

Na kort aan het Russische front te hebben gediend, werd Von Richthofen in augustus 1916 overgeplaatst naar Frankrijk. Een maand later behaalde hij daar in de lucht zijn eerste overwinning. Er zouden er hierna nog 80 tachtig volgen, waarmee de piloot de bijnaam aas der azen verdiende. In 1917 kreeg hij het bevel over een groep van vier eskaders, waar alleen Duitse elitevliegers deel van uitmaakten. De leden van het eskader deden er alles aan om in de lucht vooral op te vallen. De jachtvliegtuigen werden in felle kleuren geschilderd, waardoor de Britten ook wel spraken over Richthofen’s Flying Circus.

Hogere vorm van de jacht

Von Richthofen liet zijn eigen Fokker driedekker rood schilderen. Hij kwam hierdoor bekend te staan als de Rode Baron, hoewel hij officieel overigens geen baron was. De Duitser zag de strijd in de lucht als een hogere vorm van de jacht, waar hij in zijn jeugd zo dol op was.

De roem van de Duitser was zo groot dat er geruchten rondgingen dat de Britten een speciaal anti-Richthofen-eskader hadden opgericht. Dit eskader had maar één doel: de Rode Baron uitschakelen. En de piloot die de missie volbracht zou niet alleen beloond worden met het Victoria Cross maar ook een eigen vliegtuig krijgen en een geldbedrag van 5000 Britse pond. Later bleek het gerucht in de wereld te zijn geholpen door de Duitse propaganda.

Zijn grootste succes boekte Von Richthofen op 23 november 1916, toen hij de Britse majoor Lanoe Hawker neerhaalde, die op dat moment aan Britse zijde de meest succesvolle piloot was. Von Richthofen noemde zijn tegenstander “de Britse Boelcke”.

Reconstructie van het gevecht tussen Hawker en Von Richthofen

In de zomer van 1917 kwam de Duitser bijna om het leven na een gevecht bij Wervik (West-Vlaanderen). Hierna moest hij enige tijd herstellen van een hoofdwond. Nadat hij zijn werk hervatte boekte hij opnieuw enkele overwinningen in de lucht. Doordat hij al snel weer last kreeg van zijn eerder opgelopen wond, moest hij noodgedwongen verlof nemen. Von Richthofen benutte deze periode door zijn autobiografie Der rote Kampfflieger te schrijven.

De dood van Manfred von Richthofen

Op 20 april 1918 boekte hij zijn tachtigste en laatste overwinning. Hij haalde die dag een Sopwith Camel van de Royal Air Force neer. Een dag later werd Manfred von Richthofen zelf neergehaald terwijl hij verwikkeld was in een gevecht met de Canadese piloot Wilfrid May. Die schreef hierover in zijn verslag:

“Camel D3326 90 minuten gevecht met 15 tot 20 driedekkers – een opgeëiste overwinning. Een blauwe. Verschillende achter mijn staart, kon ontsnappen met een rode driedekker achter mijn staart, die me volgde tot aan de grond en over de lijn op mijn staart, ik kreeg verschillende salvo’s, maar hij raakte me niet. Toen we over de linies kwamen, werd hij neergeschoten door kapitein Brown. Ik zag hem neerstorten op de flank van een heuvel. Ik keerde terug met de kapitein. We vernamen nadien dat de driedekker (rood) de beroemde Duitse vliegenier Baron Richthofen was. Hij was gedood.”

Manfred von Richthofen werd slechts 25 jaar oud. De piloot werd begraven op de begraafplaats van Fricourt. Korte tijd later werd hij herbegraven op het Invalidenfriedhof in Berlijn, naast verschillende andere Duitse oorlogshelden. In 1975 werd Von Richthofen verplaatst naar het familiegraf in Wiesbaden.

Door wie de legendarische gevechtsvlieger precies gedood is, is nog altijd onderwerp van discussie. Volgens sommigen was de hierboven genoemde kapitein Brown verantwoordelijk voor het fatale schot. Anderen denken dat de Duitser na de crash werd gedood door een soldaat op de grond.

Speelfilm

In 2008 verscheen The Red Baron, een speelfilm over het leven van de beroemde jachtvlieger, met Matthias Schweighöfer in de hoofdrol. Hoewel deze film een redelijk beeld geeft van de felle strijd die tijdens de Eerste Wereldoorlog ook in de lucht werd gevoerd, bevat hij enkele onjuistheden. Zo wordt bijvoorbeeld gesuggereerd dat Von Richthofen tegen het eind van zijn leven een pacifistische houding ontwikkelde, terwijl daar geen enkel bewijs voor is. Ook voor een relatie die hij volgens de film kreeg met Käte Oltersford is geen bewijs.

Boek: Luchthelden van de Eerste Wereldoorlog

Bronnen ▼