Wat zagen pioniers van de microscopie toen zij in de zeventiende eeuw voor het eerst door hun microscopen keken? Die vraag staat centraal tijdens een internationaal onderzoek waaraan ook het Rijksmuseum Boerhaave in Leiden deelneemt. De eerste beelden zijn deze week gepresenteerd.
Pioniers als Robert Hooke, Johannes Swammerdam en Antoni van Leeuwenhoek zagen voor het eerst onbekende levensvormen. Dit alles dankzij de ontwikkeling van de microscoop die het mogelijk maakte om de allerkleinste objecten en substanties te vergroten en dus zichtbaar te maken. Om hun vondsten vast te leggen en hierover met andere wetenschappers te kunnen te communiceren, gingen tekenaars aan de slag om de microscopische blik op bacteriën, sperma en de ingewanden van insecten in beeld te brengen.
Onderzoekers proberen de komende tijd in beeld te brengen hoe de zeventiende-eeuwse microscopisten tot hun ontdekkingen kwamen en proberen te reconstrueren hoe zij deze visueel vastlegden en documenteerden. Rijksmuseum Boerhaave:
“Dit gebeurt deels met behulp van oorspronkelijke lenzen en bewaard gebleven preparaten. De modernste digitale technieken maken het mogelijk om straks te laten zien wat pioniers destijds voor het eerst zagen.”
Het onderzoek, getiteld Visualizing the Unknown in 17th-century Science and Society, duurt zes jaar en wordt gefinancierd door NWO. Naast Rijksmuseum Boerhaave participeren onder meer het Huygens Instituut (KNAW) in Amsterdam en de Bibliotheca Hertziana – Max Planck Instituut voor Kunstgeschiedenis in Rome. Tijdens de internationale aftrap in Leiden werden de eerste beelden gepresenteerd.
Ook interessant: Antoni van Leeuwenhoek zette concurrenten op dwaalspoor
…of: Lenzen in de zeventiende eeuw
Boek: Antoni van Leeuwenhoek, groots in het kleine
Video-registratie van de lancering van het project:
Uitvinder van de microscoop
Dat de naam van Antoni van Leeuwenhoek zo onlosmakelijk met de microscoop is verbonden, heeft vooral te maken met de kwaliteit van de door hem ontwikkelde microscopen en het baanbrekende onderzoek dat hij er vervolgens mee verrichtte.
