Binnenhof was in 13e eeuw al een machtscentrum van formaat

Bij archeologisch onderzoek in het kader van de renovatie van het Binnenhof in Den Haag zijn bouwsporen uit de dertiende eeuw blootgelegd. De ontdekking werpt nieuw licht op de vroegste fase van het Haagse regeringscentrum, dat toen al een opvallend omvangrijk complex moet zijn geweest.

Uit de opgravingen blijkt dat het Binnenhof al in de tijd van graaf Willem II (1227-1257) en zijn zoon Floris V (1254-1296) monumentaal van opzet was. Bouwhistoricus Hein Hundertmark:

Deze opgravingen herschrijven de geschiedenis van het Binnenhof. Ze vertellen ons meer over hoe het complex er in de Middeleeuwen heeft uitgezien. Zo blijkt nu dat er al in de vroegste fase veel meer bebouwing is geweest. Het Binnenhof was dus niet zomaar een grafelijk hof, maar een hof met koninklijke architectuur en een nog grotere ambitie als keizerlijk paleis.

Poortgebouw

De gevonden resten bevinden zich bij het zogeheten Buitenhof, tussen de Mauritstoren en de Stadhouderspoort. Archeologen troffen onder meer funderingsresten aan van een eerste poortgebouw dat mogelijk teruggaat tot het midden van de dertiende eeuw, ten tijde van Willem II. Deze graaf van Holland werd in 1247 verkozen tot rooms-koning van het Heilige Roomse Rijk. Kort daarna begon de bouw van het zogeheten Rolgebouw, een van de oudste delen van het Binnenhof, direct achter de huidige Ridderzaal.

Internationale ambities

Nieuw is de ontdekking dat Floris V rond 1295 een aanzienlijk groter poortgebouw liet aanleggen, met een kadeconstructie en vleugelaanbouw. Deze uitbreiding sloot qua stijl en schaal aan bij de Ridderzaal, die toen gold als een van de grootste zaalgebouwen van Europa. Volgens Hundertmark toont dit aan dat het Binnenhof al in deze vroege fase veel meer was dan een eenvoudig grafelijk hof. Het betrof een machtscentrum met uitstraling, passend bij de internationale ambities van de Hollandse graven.

Archeologen van de gemeente Den Haag vonden verder sporen van een ommuring, een afvalkelder met zes stortkokers en diverse gebruiksvoorwerpen, waaronder een schenkkan van proto-steengoed, een zeldzame zilveren penning van Floris V en het schedeltje van een reiger. Laatstgenoemde herinnert eraan dat reiger in die tijd een delicatesse was aan adellijke hoven. Ook fragmenten van glas-in-lood en een ijzeren priem met een handvat van gewei geven een inkijkje in het dagelijks leven op het middeleeuwse Binnenhof.

Eerdere opgravingen hadden al delen van een kademuur uit de dertiende eeuw aan het licht gebracht. De resultaten van het onderzoek worden de komende periode verder geanalyseerd en gedocumenteerd. Een deel van de vondsten is vanaf 9 april te bezichtigen in het Informatiecentrum Binnenhof Renovatie aan de Plaats in Den Haag.