Het schilderij De Nachtwacht is woensdag vanwege de laatste fase van een groot onderzoeksproject van de muur gehaald. Het kunstwerk is vervolgens in een speciaal ontworpen houder geplaatst zodat onderzoekers van het Rijksmuseum de achterkant van het schilderij kunnen bestuderen. Museumbezoekers kunnen het werk hierdoor van nog dichterbij bekijken en daarnaast kan een zeldzame blik op de achterzijde geworpen worden.
Onderzoeksproject ‘Operatie Nachtwacht’ ging in 2019 van start. Het schilderij van Rembrandt van Rijn wordt niet alleen onderzocht maar ook gerestaureerd. De werkzaamheden vinden plaats voor het oog van het publiek in een speciaal ontworpen glazen ruimte. Vanwege de laatste fase van dit project moest het schilderij van zijn plek gehaald worden.
Steundoek
Aan de achterkant zien bezoekers niet het originele doek waarop Rembrandt De Nachtwacht schilderde. Net als bij de meeste andere schilderijen van zeventiende-eeuwse Hollandse meesters is een zogenaamd steundoek aangebracht. Zo’n steundoek wordt aan de achterkant van een schilderij tegen het schildersdoek aangeplakt om het extra stevigheid te geven. Het steundoek van De Nachtwacht dateert van 1975, na een beruchte mesaanval. Ook het houten spieraam dateert uit dat jaar.
Deze week gaan onderzoekers aan de slag met zogeheten shearography, een techniek die inzicht geeft in de stevigheid waarmee het 46 jaar oude steundoek vast zit aan het originele zeventiende-eeuwse canvas waarop Rembrandt De Nachtwacht schilderde. Het doel van dit onderzoek is om inzichtelijk te maken of de hechting tussen de twee doeken nog voldoende is. Deze techniek wordt uitgevoerd in samenwerking met wetenschappers van de TU Delft.
Verflagen
Hierna wordt de achterzijde met het blote oog en met behulp van de stereomicroscoop bestudeerd. In de avonduren wordt de achterzijde onderzocht met een zogenoemde macro-XRF scanner. Dit moet meer kennis opleveren over de onderste verflagen. Als deze onderzoeken zijn afgerond zal De Nachtwacht op 23 november weer worden teruggeplaatst op zijn plek. Daarna gaan onderzoekers testen uitvoeren om te bepalen hoe de dikke overschilderingen aan de randen van het schilderij het beste kunnen worden verwijderd. Als dat klaar is begint de daadwerkelijke restauratie van het schilderij. Half december wordt hier meer over bekend gemaakt.
Ook interessant: De Nachtwacht, een vroeg staaltje ‘virtual reality’
Boek: Amsterdam en de Nachtwacht
