‘Nederlandse erfenis had grote impact op Brazilië’

De Nederlandse aanwezigheid in Brazilië tijdens de zeventiende eeuw heeft een grote impact gehad op de gehele Atlantische wereld. Dat schrijven twaalf internationale wetenschappers in het deze week verschenen boek: The Legacy of Dutch Brazil.

Historicus Michiel van Groesen van de Unviersiteit van Amsterdam redigeerde het boek. Volgens hem weten veel mensen niet dat de Braziliaanse stad Salvador – tijdens het WK de eerste speelstad van het Nederlands Elftal – in de zeventiende eeuw kortstondig deel uitmaakte van de kolonie Nederlands-Brazilië, of ‘Nieuw Holland’. Tussen 1624 en 1654 was ‘Nieuw Holland’, de regio met als hoofdstad Recife (toen: Mauritsstad), de belangrijkste overzeese Nederlandse nederzetting. Grote forten aan zee herinneren nog aan deze periode.

Van Groesen:

“Ik wil met ‘The Legacy of Dutch Brazil’ graag de rijkdom en de invloed van het Nederlandse verleden in Brazilië laten zien. Tegenwoordig weten namelijk weinig Nederlanders af van het bestaan van deze kolonie. Des te opmerkelijker is het dat het gedeelde verleden in Brazilië zelf nog steeds zeer tot de verbeelding spreekt.”

Wat deden ‘de Hollanders’ dan in Brazilië om zo’n grote indruk achter te laten? In The Legacy of Dutch Brazil worden een aantal redenen gegeven. Zo was de ongekend grote religieuze tolerantie in Nederlands-Brazilië volgens de auteurs bijvoorbeeld een bron van inspiratie voor sommige Engelse koloniën in Noord-Amerika. Daarnaast zou de rijke hofcultuur van Johan Maurits van Nassau-Siegen – een verre voorvader van de huidige Oranjes – nog lang tot de verbeelding hebben gesproken. Anderzijds zou ook de Nederlandse deelname aan de slavenhandel, die een rechtstreeks gevolg was van de Braziliaanse ambities, nog lange tijd invloed hebben op de verhoudingen in West-Afrika.

Ook de samensmelting van verschillende volkeren en culturen was volgens de wetenschappers uniek voor die periode. Van Groesen:

“Deze etnische vermenging is de belangrijkste reden dat in het huidige Brazilië nog met weemoed wordt teruggekeken op deze historische episode. In Nederland overheerste in de negentiende en twintigste eeuw vooral schaamte over het onnodige verlies van de kolonie. Daarom verdween deze herinnering langzaam uit de vaderlandse schoolboekjes.”

The Legacy of Dutch Brazil verschijnt deze week bij Cambridge University Press. Het boek is ook verkrijgbaar via Bol.com