Een tot voor kort onbekend portret van Desiderius Erasmus, geschilderd in het atelier van Hans Holbein de Jonge, is verworven door Fenix, het nieuwe kunstmuseum over migratie in Rotterdam. Het kleine paneel, geschilderd rond 1532, moet een van de topstukken worden van het museum, dat op 16 mei voor het eerst de deuren opent.
Het paneel (18×14 cm) dook eind 2022 op bij een veiling van Christie’s in Londen en werd eerder niet in verband gebracht met Holbein. Technisch onderzoek in het Mauritshuis en consultatie van internationale experts, waaronder Holbein-kenner Bodo Brinkmann van het Kunstmuseum Basel, bevestigden echter de datering en herkomst van het werk. Het schilderij bevond zich sinds de negentiende eeuw in een Nederlandse privécollectie.
Holbein schilderde Erasmus meermaals. Bekende versies bevinden zich in het Louvre, de National Gallery in Londen en het Kunstmuseum Basel. Het nieuw opgedoken portret behoort tot een reeks kleinere panelen die rond 1530 in Holbeins atelier ontstonden. Met deze aanwinst beschikt Nederland nu over een derde onomstreden Holbein in openbaar bezit.
Een gevierd man
Erasmus (1466-1536), geboren in Rotterdam, geldt als een van de invloedrijkste humanisten van zijn tijd. Hij reisde door heel Europa en onderhield een internationaal netwerk van geleerden. Zijn werk werd overal gelezen, zijn portret hing in tal van studeerkamers en paleizen. Bij leven werd Erasmus, die zelf het geschreven woord hoger achtte dan beeld, vaak geportretteerd. Zijn portret hing in studeerkamers en vorstenverblijven door heel Europa. Fenix:
Als geen ander beheerste hij in beeld en tekst het medialandschap van toen. Zijn netwerk onderhield hij ondertussen met een onvoorstelbaar groot aantal brieven waarvan meer dan drieduizend bewaard zijn gebleven.
Fenix wil met het nieuwe museum de geschiedenis van migratie verbinden met kunst en persoonlijke verhalen en tonen dat migratie tijdloos en universeel is. Het museum is gevestigd in een voormalige havenloods aan de Rijnhaven, waar ooit miljoenen migranten vertrokken of aankwamen. Naast een collectie internationale kunst toont Fenix straks ook een doolhof van koffers, geschonken door particulieren, en een imposante dubbel gedraaide trap naar een panoramadak.
Desiderius Erasmus – Humanist uit Rotterdam
