Quarantaine – Wat heeft dat met 40 te maken?

Tijdens de coronacrisis valt het woord quarantaine doorlopend. Personen die bijvoorbeeld positief zijn getest op corona moeten zich tijdelijk afzonderen. Ze gaan dan in thuisquarantaine. Quarantaine is een leenwoord uit het Frans, waar het woord zoveel betekent als ‘veertig dagen durende afzondering’. Tegenwoordig duren quarantaines echter lang niet altijd precies veertig dagen. Hoe zit dit?

Het Franse woord is op zijn beurt weer afgeleid van het Venetiaanse quarantina of quarantene. Dit houdt verband met de quaranta giorni (‘veertig dagen’). Vanwege gevaarlijke pestepidemieën die in deze tijd rondgingen moesten binnenkomende schepen vanaf ongeveer 1377 verplicht veertig dagen in de havens blijven liggen. Ondertussen moesten de goederen en bemanningsleden aan boord blijven. De schepen en hun bemanning gingen dus veertig dagen in quarantaine. Inmiddels was immers wel duidelijk dat ziekten vaak met reizigers meekwamen. Voor de Venetiaanse autoriteiten was het daarom van belang om te weten of de pest op de binnenkomende schepen heerste. Ook andere reizigers die de stad wilden bezoeken werden eerst voor een bepaalde periode buiten de stad in afzondering gehouden.

Vermoed wordt dat de periode van veertig dagen dagen werd overgenomen van de kerkelijke veertigdaagse vastenperiode. De quarantaine is overigens geen Venetiaanse ‘uitvinding’. De islamitische denker en filosoof Avicenna (ca.980-1037) was een van de eerste die schreef over het belang van quarantaine om verspreiding van ziekten tegen te gaan.

Ook interessant: De pest in Europa (1347-1352) – De Zwarte Dood
…of: Vaccinatiebewijs: het pokkenbriefje (19e eeuw)
…of: Edward Jenner en de ontdekking van zijn vaccinatie

Bronnen ▼