Dat Ramses III, de laatste farao uit het Nieuwe Rijk, rond 1163 voor Christus overleed is al heel lang bekend, maar waar overleed de beroemde farao eigenlijk aan? Werd hij het slachtoffer van een aanslag? Verschillende deskundigen hielden daar wel sterk rekening mee, maar bewijs werd nooit gevonden. Dat bewijs lijkt er nu wel te zijn. De Duitse wetenschapper Albert Zink onderzocht de mummie van de farao en deed een bijzondere ontdekking.
De wetenschapper, verbonden aan het EURAC-onderzoeksinstituut in Bolzano, ontdekte met behulp van nieuwe onderzoekstechnologie en röntgenfotografie een wond in de keel van de farao. Die wond was tot nu toe onopgemerkt gebleven. Hij is zo’n zeventig millimeter groot en gaat helemaal tot op het bot. Albert Zink stelt dat de luchtpijp van Ramses III werd doorboord met een mes of ander scherp voorwerp. De farao zou vrijwel onmiddellijk aan zijn verwondingen zijn overleden.
Bij een zogenaamde tomografie deden de onderzoekers nog een opvallende ontdekking. In de wond vonden ze namelijk een stenen amulet. Van deze amulet, ook wel het Oog van Horus genoemd, kon volgens de Egyptenaren een helende werking uitgaan. De onderzoeksresultaten zijn dinsdag gepubliceerd in het British Medical Journal.
De laatste grote farao
Ramses III wordt ook wel de laatste grote farao genoemd. Gedurende de laatste jaren van zijn bewind was het behoorlijk onrustig in Egypte, onder meer door ambtelijke corruptie bij de inzameling en verspreiding van voedsel. De farao kreeg ook te maken met stakingen doordat er achterstanden waren in de betalingen van grafarbeiders.
Uiteindelijk zou er een aanslag gepleegd worden op het leven van de farao. De samenzwering was onder meer opgezet door koningin Tiyi, een van de lager geplaatste echtgenotes van Ramses III die haar zoon op de troon wilde brengen. Bij de samenzwering waren meerdere haremvrouwen betrokken. Een van de broers van deze vrouwen werd als afleiding naar Nubië gestuurd om daar een opstand te ontketenen.
In de dodentempel van Ramses III in Medinet Habu zijn afbeeldingen te vinden die iets zeggen over de samenzwering. Er is bijvoorbeeld te zien hoe enkele ambtenaren die deelnamen aan de samenzwering bij een magisch ritueel wassen beeldjes wilden versmelten om zo de lijfwachten van de farao te verzwakken.
Volgens officiële documenten deed de aanslag zich voor in 1156 voor Christus. Tientallen mensen zouden na afloop vanwege hun betrokkenheid bij de samenzwering zijn gedood. Hoe het de farao precies verging, daarover zijn de bronnen niet erg duidelijk.
Shock
Ramses III was op het moment van de aanslag zo’n 65 jaar oud en er werd wel eens gespeculeerd dat de oude farao mogelijk zo geschokt was door de aanslag dat hij enkele weken later overleed. Ook is wel eens geopperd dat de farao werd vermoord maar dat de samenzweerders geen zichtbare sporen achterlieten. Aangezien er ook magiërs bij de samenzwering betrokken waren was die suggestie niet helemaal uit de lucht gegrepen.
Nu, drieduizend jaar na dato, is er dus bewijs dat Ramses III daadwerkelijk bij de aanslag om het leven werd gebracht. Met een mes of een ander scherp voorwerp.
De mummie van Ramses III werd pas aan het eind van negentiende eeuw gevonden. In de jaren 1960 werd de mummie ook al eens uitvoerig onderzocht. Toen werden er geen sporen van dodelijke verwondingen gevonden.
Overzicht van Boeken over Egypte en de oude Egyptenaren