Tijdens het Leidens Ontzet eten de inwoners van Leiden traditioneel hutspot, haring en wittebrood. De traditie verwijst naar het einde van het Spaanse beleg van de stad op 3 oktober 1574. De uitgehongerde inwoners van Leiden werden bevrijd door de Watergeuzen die vervolgens haringen en wit brood zouden hebben uitgedeeld.
Archeologen hebben in Leiden resten gevonden van de Spaanse Schans Lammen.Er zijn onder meer delen gevonden van de dichtgestorte gracht van de Schans, een deel van een tinnen lepel of vork en versierde onderdelen van een drinkglas. Schans Lammen is de plek waar volgens de overlevering in de Tachtigjarige Oorlog het ontzet van Leiden begon.
De uitdrukking ‘Leiden in last’ betekent hetzelfde als ’toen had je de poppen aan het dansen’ of ‘er is nu echt een probleem’. Deze uitdrukking is ontleend aan de situatie in Leiden in de jaren 1574, ten tijde van de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648).
Op 12 januari 1807 ontploft aan het Steenschuur in Leiden een vrachtschip met daarin 37 ton buskruit. Bij deze buskruitramp komen 160 mensen om het leven.
De situatie: de dijken zijn doorgestoken, de vloot van Lodewijk van Boisot nadert de belegerde stad en hoeft alleen de Lammenschans nog in te nemen, maar de postduif waarmee dit de Leidenaren wordt aangekondigd, valt in Spaanse handen. De belegeraars besluiten echter geen soldaten nodeloos op te offeren en trekken zich geordend terug.
Het Stedelijk Museum Alkmaar is recentelijk verbouwd. Het museum kreeg onder meer een nieuwe gevel en een heringerichte entree. Maandag 8 oktober opent het museum de deuren weer. Vanaf dat moment zijn er twee nieuwe vaste opstellingen te zien: Victorie! Het Beleg van Alkmaar in 1573 en De Gouden Eeuw van Alkmaar.
Fotograaf Erwin Olaf heeft op verzoek van Museum De Lakenhal en de Universiteit Leiden een hedendaags historiestuk en een zestal portretten en stillevens gemaakt rondom het Leidens Ontzet.
