Uilskuiken! – Betekenis en herkomst van het scheldwoord

Als iemand je uitmaakt voor een uilskuiken, dan heb je waarschijnlijk iets doms gedaan. Het woord wordt namelijk altijd gebruikt om aan te geven dat een persoon ontzettend stom of dom is.

Het is eigenlijk bijzonder dat ‘uilskuiken’ symbool staat voor domheid, aangezien de uil tegenwoordig juist bekend staat als een wijs dier. Denk aan meneer de Uil in de Fabeltjeskrant of, wat historischer, de Griekse wijsheidsgodin Pallas Athene die vaak afgebeeld werd met een uil. In vroeger tijden werd de uil echter ook geregeld beschouwd als een wat dommig dier. Dat is bijvoorbeeld terug te zien aan de oude uitdrukking…

“…elk meent zijn uil een valk te zijn.”

Deze uitdrukking werd gebruikt om aan te geven dat ouders vaak (onterecht) denken dat hun kinderen zeer intelligent en bekwaam (valken) zijn, terwijl het in werkelijk soms maar domme schepselen (uilen) zijn. Om aan te geven dat iemand niet al te snugger was, zei men vroeger verder ook wel eens “het is een uil van een vent” of korter: “uilskop”. En om aan te geven dat men van bepaalde mensen niet veel goeds moest verwachten, werd wel gezegd: “uilen broeden uilen” (zulke ouders, zulke kinderen).

Waarom men de uil vroeger een wat domme vogel vond is niet helemaal duidelijk. Wel bekend is dat de uil vroeger soms werd gevreesd en beschouwd werd als brenger van onheil. Mogelijk door zijn geruisloos nachtelijk vliegen en het naargeestige geluid dat hij soms maakt.

Ook interessant: Oelewapper: herkomst van het scheldwoord
Overzicht van historische uitdrukkingen en woordbetekenissen
Boekenrubriek: Taalgeschiedenis

Bronnen ▼