Verdrag van Londen (19 april 1839)

Het Verdrag van Londen, getekend op 19 april 1839, betekende de officiële internationale erkenning van de Belgische onafhankelijkheid. Met dit verdrag kwam er een einde aan het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden. Wat staat er precies in het Verdrag van Londen?

Korte voorgeschiedenis

Na afloop van de Napoleontische Oorlogen werden in 1815 de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden samengevoegd in het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden. Deze nieuwe staatkundige eenheid hield het maar vijftien jaar vol. In 1830 brak de Belgische Opstand uit, die leidde tot de formele onafhankelijkheid van België in 1831. De Nederlandse koning Willem I organiseerde hierop de Tiendaagse Veldtocht (augustus 1831), die op het slagveld gewonnen werd. Maar door internationale steun van Engeland en Frankrijk waren de Noord-Nederlandse troepen gedwongen toch de aftocht te blazen.

In de jaren die volgden, weigerde de koning de Belgische onafhankelijkheid te erkennen. Dat veranderde met het ondertekenen van het Verdrag van Londen.

Het ‘Verdrag der XXIV artikelen’

Het Verdrag van Londen wordt ook wel het scheidingsverdrag of het ‘Verdrag der XXIV Artikelen’ genoemd, omdat de overeenkomst opgebouwd was uit in totaal vierentwintig artikelen. Het verdrag regelde vooral twee belangrijke kwesties. Ten eerste betekende het de definitieve internationale erkenning van België als onafhankelijke natiestaat. En in de tweede plaats legde dit verdrag de grens vast tussen Nederland en België.

Over de grenzen tussen Nederland en België bepaalde het Verdrag der XVIII Artikelen dat het oostelijk deel van Limburg weer bij Nederland zou behoren. Ook werd vastgelegd dat België geen zeggenschap kreeg over Oost-Luxemburg. Verder kreeg Nederland zeggenschap over de Westerschelde en Zeeuws-Vlaanderen. De voorwaarde die hieraan werd gesteld was dat Nederland de zuiderburen toegang tot de Westerschelde moesten verlenen en ook onderhoudswerkzaamheden aan deze vaargeul niet mochten tegenhouden. België werd internationaal en door Nederland erkend als natiestaat, waarbij Pruisen en Groot-Brittannië garant zouden staan voor de Belgische onafhankelijkheid.

Naast erkenning en grensvaststelling regelde het Verdrag der XVIII Artikelen nog enkele andere zaken. Zo kregen de Zuidelijke Nederlanden het recht op de IJzeren Rijn. Dit was een spoorweg die liep van Vlaanderen (Antwerpen) via Brabant en Limburg naar Noordrijn-Westfalen (Mönchengladbach).

Het verdrag bepaalde verder dat zowel Belgen als Nederlanders de keuze kregen tot welke natiestaat ze wilden behoren: België of Nederland. Iedere ingezetene kon zijn of haar nationaliteit kiezen.

Link: Volledige tekst van het verdrag
Boek: Een geschiedenis van België – Marc de Reinebeau

Bronnen ▼