De vlag van Friesland – Geen hartjes maar pompeblêdden

“Ruim driehonderd jaren voor Jezus geboorte regeerde in de Indische landen, aan de rivier de Ganges, koning Adel. Hij was een nakomeling van Sem, de oudste zoon van Noach. Deze koning had drie zonen, Friso, Saxo en Bruno genaamd. Toen koning Adel overleed was er overbevolking in zijn land, zoozeer dat vele ingezetenen niet aan den kost konden komen. Er moest eene landverhuizing plaats hebben of eene groote hongersnood was te vreezen. Men kwam tot het besluit, bij loting uit te maken wie het land zouden moeten verlaten en wie konden blijven. Het gevolg was dat eene groote menigte volks zich op reis begaf in driehonderd schepen, om een ander land te zoeken. Aan het hoofd dezer landverhuizersvloot stonden de prinsen Friso, Saxo en Bruno, drie flinke jonge helden. Zij gingen de wijde wereld in zonder bepaald reisplan en zonder te weten waar zij terecht zouden komen. Maar zij kwamen weldra in dienst bij Alexander den Groote, koning van Macedonië, den wijdvermaarden veroveraar der oudheid. De drie prinsen vergezelden hem op al zijne krijgstochten.

Alexander had eene bijzondere voorliefde voor Friso, wegens diens dapperheid en oprechtheid. Bij de overwinning op de Thraciërs onderscheidde de jonge held zich zoozeer, dat Alexander hem Hil, de dochter des konings van Thracië, tot vrouw gaf.

Na den dood van Alexander veranderden de zaken; er kwam tweedracht in het land en tengevolge der onderscheiding, die de koning hem steeds had bewezen, had Friso haters gekregen. De drie broeders begaven zich met hun volk nogmaals op reis, om eene landstreek te zoeken, waar zij zich voor goed zouden kunnen nederzetten. Na lang en onder veel tegenspoed en ellende te hebben rondgezworven, kwamen zij eindelijk aan den ingang der Noordzee. Van al hunne schepen hadden zij slechts vierentwintig over. Zij vonden een land zonder steden en dorpen. Niets dat het verblijf van menschen aanduidde liet zich daar zien; alleen een bosch van zeer groote uitgestrektheid trok hunne aandacht. Dit was het bosch Kreil. Zij begrepen spoedig dat dit woeste onbewoonde land aan niemand toebehoorde en begaven zich aan wal. De bodem bleek niet onvruchtbaar, zoodat zij besloten zich daar te vestigen.

Friso nam met zijne twee broeders, zijne vrouw Hil, zeven zonen en eene dochter, benevens met eene groote menigte volks, het land in bezit en gaf het naar zichzelven den naam Friesland. Hij bouwde daar toen, vooral bij eene rivier die het Flie heette en hare uitwatering in de Noordzee had, een aantal huizen en stichtte er een fraaien tempel, gewijd aan den dienst van den voornaamsten God zijns volks, aan Stavo. Hier ontstond alzoo eene stad die den naam Staveren ontving, in het oudfriesch Starum. Friso beijverde zich om den toestand van het land te verbeteren en het tegen de overstrooming der zee te beveiligen. Want het lag toen geheel voor ebbe en vloed.

De drie broeders met hun volk leefden hier gedurende ongeveer dertien jaar in elkanders nabijheid. Maar er ontstond nu en dan twist onder het volk, over de grenzen van het grondgebied en meer andere zaken. De broeders zagen in, dat het, ter voorkoming van onderlinge verdeeldheid, wenschelijk zou zijn zich verder van elkander te verwijderen. Friso stelde opnieuw eene loting voor om uit te maken wie zouden vertrekken, wie blijven. Maar Saxo en Bruno waren zoo edelmoedig om te verklaren: «Wij zijn de jongsten, wij zullen heengaan.» Zij vertrokken met eenige schepen en een hoop volks naar het Oosten, en zetten zich, niet zeer ver van elkander, neder nabij de rivier de Elbe. Daar lag toen nog eene groote uitgestrektheid lands woest en onbewoond. Saxo gaf dit den naam van Saksen. Bruno trok alras met zijn gevolg nog verder, nogmaals om tweedracht te voorkomen tusschen zijn volk en dat van zijnen broeder. Hij stichtte eene stad, die naar hem den naam verkreeg van Brunswijk (Bruno’s wijkplaats). Een achterkleinzoon van Friso, die Gruno of Gryns heette, stichtte later een kasteel aan de rivier de Hunze, en noemde dat Grunoburg. Dit is de oorsprong der stad Groningen.

Friso liet zeedijken aanleggen en hoogten opwerpen, die terpen werden genoemd. Op deze terpen werden de eerste dorpen aangelegd en kerken en heiligdommen gesticht. Van terp of thorp moet de benaming dorp afkomstig zijn. Prins Friso stelde te Staveren eene vereeniging in van heidensche priesters, druïden genaamd, die de godsdienstplechtigheden waarnamen en tevens belast waren met het geven van onderwijs aan de kinderen der aanzienlijken. Ook maakte Friso geordende wetten.

De Friezen breidden hun grondgebied van tijd tot tijd uit. Al het land van het Flie tot aan den Eider namen zij in beslag en zuidwaarts tot aan de Cikambren en de Batavieren. Friso stelde zijne zeven zonen aan tot bestuurders over de zeven landstreken, in welken hij zijn rijk had verdeeld, en die de zeven friesche Zeelanden werden geheeten. Naar aanleiding hiervan werd er ook een landswapen ontworpen, een zinnebeeld dat Friso in zijn schild voerde: in lazuur drie zilveren schuinbalken of stroomen, beladen met zeven pompebladen van keel, geplaatst 2,3,2 ; (de bloesems der pompebladen of waterrozen noemen de Friezen swanneblommen, zwanenbloemen). Dit is het oude wapen van Friesland.