Mechelse gesprekken (1921-1927)

De Mechelse gesprekken (1921-1927), ook wel eens de Mechelse besprekingen genoemd, waren een serie informele gesprekken tussen vertegenwoordigers van de Rooms-Katholieke Kerk en de Engelse staatskerk, de Anglicaanse kerk. Het doel van de gesprekken, die plaatsvonden in het aartsbisschoppelijke paleis te Mechelen, was om de basis te leggen voor een hereniging van beide kerkgenootschappen, die sinds 1534 andere wegen gingen.

De Mechelse gesprekken in de jaren 1920 werden indertijd beschouwd als baanbrekend op het gebied van de oecumene.

Doel van de Mechelse gesprekken

In 1534 ontstond uit de Rooms-Katholieke Kerk in Engeland de Anglicaanse Kerk, ook wel bekend als de Church of England of de Episcopaalse Kerk van Engeland. Met koning Hendrik VIII als staatshoofd en hoofd van de kerk ging de Anglicaanse Kerk verder. In de twintigste eeuw ontstond er toenadering en begon tijdens het interbellum een reeks gesprekken, vanaf 1921, met als doel om de fundering te leggen voor een kerkelijke hereniging.

Initiatiefnemers en verloop

De belangrijkste gespreksvoerders waren namens de Rooms-Katholieke Kerk kardinaal Désiré-Joseph Mercier en namens de Anglicaanse Kerk de conservatief Britse politicus Edward Frederick Lindley Wood, bekend als Lord Halifax. In de gesprekken, die in 1921 op gang kwamen, mengden zich ook katholieke geestelijken als Pierre Batiffol, de geestelijke Hemmer, Lambert Beauduin (in 1932 uit België verbannen), Fernand Portal en Jozef van Roey, de opvolger van Mercier als aartsbisschop van Mechelen.

Tijdens de gesprekken gebruikten de gesprekspartners onder meer het boek L’église anglicane unie, mais non absorbée (1925) van de benedictijn Lambert Beauduin als leidraad.

Aanvankelijk steunde het Vaticaan de gesprekken tussen de katholieken en anglicanen, maar lopende de jaren 1920 nam de kritiek vanuit het Vaticaan toe, met het staken van de gesprekken als gevolg. Van Roey beëindigde in 1927, na overleg met paus Pius XI, de gesprekken. Als definitieve bevestiging van het einde van de oecumene bracht Pius XI op 6 januari 1928 de encycliek Mortalium Animos uit, waarin gesteld werd dat alleen een terugkeer van anglicanen en protestanten naar de katholieke moederkerk een optie was. In deze encycliek stond onder meer:

“Dat zij dus terugkeren tot de gemeenschappelijke Vader, die de smaad, vroeger onbillijk de heilige Stoel aangedaan, is vergeten en hen vol liefde ontvangen zal. Want als zij, naar hun zeggen, met Ons en de onzen één willen zijn, waarom dan spoeden zij zich niet naar de Kerk, “Moeder van alle Christenen en hun Lerares?” Laten zij allen luisteren naar Lactantius, die uitroept: “”Alleen de Katholieke Kerk is het, die de ware eredienst bewaart; Zij is de bron van de waarheid, Zij is de woonplaats van het geloof, Zij is de tempel van God: wie daar niet ingaat, of wie Haar verlaat, is van de hoop op leven en heil vervreemd…”

In de grafkapel van kardinaal Désiré-Joseph Mercier, in de Mechelse Sint-Romboutskathedraal, bevindt zich een gedenkplaat die de Mechelse gesprekken memoreert. In 2012 werd het ‘eeuwfeest’ van de Mechelse gesprekken in de stad herdacht.

Ook interessant: Twee Mechelse broers op de brandstapel gezet (1555)
Overzicht van boeken over religeuze geschiedenis

Bronnen ▼