‘Abraham de Geweldige’ werd hij genoemd. De predikant Abraham Kuyper (1837-1920) was eind negentiende eeuw niet over het hoofd te zien. Hij was een invloedrijke theoloog en politicus, die onder meer een universiteit startte (de Vrije Universiteit, 1880), een dagblad begon (De Standaard, 1872) en in 1879 de eerste politieke partij van Nederland oprichtte.
Tot dat jaar werd de Nederlandse politiek gedomineerd door losse groepen van ‘liberalen’ en ‘conservatieven’, die niet in partijen waren georganiseerd. Vooral het gedrag van de liberalen, vaak rijke mensen die tijd en geld hadden om in het parlement te kunnen zitten, stootte Kuyper tegen de borst.
De liberalen vonden dat de vrijheid en rechten van individuele mensen belangrijker waren dan de behoeften van de gemeenschap. Kuyper was daar juist fel op tegen. Volgens hem maakten de ideeën van het liberalisme de (christelijke) gemeenschap kapot. Daarom richtte hij in 1879 de Anti-Revolutionaire Partij op, genoemd naar de Franse Revolutie. Daar was namelijk het goddeloze vrijheidsdenken van het liberalisme ontstaan.
Direct schreef Kuyper een stevig partijprogramma – het eerste in de geschiedenis. In het 1300 (!) pagina’s tellende Ons Program legde hij uit dat er kiesrecht en politieke invloed moest komen voor de gereformeerde ‘kleine luyden’, en dat het religieus onderwijs staatssubsidie moest krijgen.
Zijn partij werd een succes; Kuyper werd in 1901 zelfs minister-president. Dat lukte door steun van een andere nieuwe religieuze partij, de Rooms-Katholieke Staats Partij (RKSP, 1896). De liberalen staan dan beteuterd aan de kant. ‘Abraham de Geweldige’ en zijn ARP waren niet meer over het hoofd te zien.
