Het Stadsarchief Amsterdam plaatste onlangs een oproep om meer materiaal over de Februaristaking te verkrijgen. De oproep had resultaat. Het archief ontving recent een afscheidsbrief van een van de initiatiefnemers van de staking.
Op 25 februari 1941 legden tienduizenden Amsterdammers het werk neer en ging ze de straat op om te demonstreren tegen de Duitse bezetter. Het was een protest tegen de Jodenvervolging en verplichte tewerkstelling van de arbeiders in Duitsland. De zogenaamde Februaristaking was onder meer een reactie op de steeds hardere maatregelen die werden getroffen tegen de Joden.
Willem Kraan werd samen met Piet Nak gezien als de initiatiefnemer van de Februaristaking. Op 16 november 1941 werd Kraan gearresteerd. Drie dagen later schreef Kraan een afscheidsbrief aan zijn nabestaanden. Hij werd nog dezelfde dag ter dood gebracht. Het Stadsarchief over het document:
“De afscheidsbrief is zeer aangrijpend en nog altijd strijdbaar. Willem Kraan schrijft ’tot aan de laatste seconde toe een Kraan te zijn’. De brief wordt extra schrijnend in contrast met het drieregelig briefje waarin zijn ‘Todesurteil’ op droge toon wordt meegedeeld en dat wordt afgesloten met: ‘Weitere Angaben können nicht gemacht werden.’ “
Oproep
Naar aanleiding van de vijfenzeventigste herdenking van de Februaristaking plaatste het Stadsarchief vorig jaar een oproep om foto’s en persoonlijke verhalen van stakers in de collectie op te nemen. Er zijn toen documenten over 22 stakers ingeleverd, die samen de Collectie Februaristaking vormen. De afscheidsbrief van Willem Kraan is er daar één van. Naast deze brief zijn onder andere de aanstellingsbrief waarmee Kraan in 1934 ambtenaar werd, distributiekaarten en een pasfoto ingeleverd.
Stakers
De ruim 4400 ambtenaren en werklieden van de gemeente Amsterdam die in 1941 de straat op gingen, zijn inmiddels ook geïdentificeerd. Dit is gebeurd op basis van de rapporten met namen van ambtenaren en werklieden die waren opgesteld om de stakers te kunnen straffen met ontslag of korting op het salaris. De Regeringscommissaris van Amsterdam had hiertoe op 15 mei 1941 opdracht gegeven.
Lees ook: Februaristaking (1941) – Protest tegen de Jodenvervolging
Boek: Stad in oorlog, Amsterdam 1940-1945