De afdeling Archeologie van de gemeente Amsterdam lanceerde vorig jaar een digitale kaart met daarop veel archeologische stadsinformatie. Onlangs is aan deze kaart een nieuwe laag toegevoegd, met informatie over vierhonderd onderzochte beerputten.
Voor archeologen zijn beerputten erg interessant. De vondsten die hierin worden aangetroffen kunnen namelijk een beeld geven van het dagelijks leven van de vroegere bewoners van een pand.
Huisraad
Voordat eind negentiende eeuw het watercloset werd geïntroduceerd hadden de meeste huizen een toilethokje – vaak een privaat of secreet genoemd – dat vanwege de ondraaglijke stank op de binnenplaats stond. Deze sanitaire voorziening stond op een stortkoker die naar een ondergronds reservoir leidde waarin de fecaliën werden opgevangen; de beerput. Deze bak kon rond of vierkant zijn en uitgevoerd in hout of baksteen. In tegenstelling tot wat we tegenwoordig gewend zijn werd het toilet ook gebruikt als afvalbak, waarin grote hoeveelheden huishoudelijk afval in terecht kwamen, variërend van keukenafval tot serviesgoed.
Beerputten werden vaak door één huishouden gebruikt, maar het kwam ook voor dat een put via meerdere stortkokers vanuit verschillende percelen werd gebruikt. De vondsten in zo’n beerput bestaan uit gebruiksvoorwerpen, maar ook uit botjes, graten, zaden en schillen. Ze geven een werkelijk beeld van het voedsel en de drank in een bepaalde tijd en van de huisraad van Amsterdammers.
Beerputten op de kaart
In de afgelopen veertig jaar zijn (de resten van) bijna vierhonderd beerputten in Amsterdam archeologisch onderzocht. Deze vindplaatsen zijn opgenomen in een speciale beerputtenkaartlaag op maps.amsterdam.nl/archeologie. Op de kaart zijn concentraties beerputten te zien ter hoogte van het Waterlooplein, de Jordaan en de Haarlemmerhouttuinen.
Dit beeld is geen afspiegeling van de werkelijke verspreiding van beerputten binnen de historische stad, maar hangt eerder samen met het verhoogde aantal bouwterreinen in deze buurten vanwege de grootschalige stadsvernieuwing in 1970-1980 waarbij veel beerputten vrijkwamen voor onderzoek.
De beerputtenkaartlaag is toegevoegd aan de historische kaartmodule ‘Archeologische vindplaatsen en historische kaarten en bebouwing’ die ondergebracht is op de interactieve kaartenwebsite maps.Amsterdam.nl van de gemeente Amsterdam. De kaarten zijn apart van elkaar en gecombineerd digitaal raadpleegbaar.
