Onder redactie van Annemiek te Stroete en Gabri van Tussenbroek is bij uitgeverij Matrijs een prachtige bundel verschenen over de geschiedenis en actuele situatie van de Amsterdamse grachtengordel. Het zeventiende-eeuwse grachtenstelsel binnen de Singelgracht staat sinds 2010 op de Werelderfgoedlijst van de UNESCO. Reden genoeg om vanuit historisch perspectief aandacht te besteden aan dit thema.
Woongebied en musea
In het eerste hoofdstuk gaat Jan Vredenburg in op de vroege ontwikkeling van de grachtengordel. Hij schrijft:
“Van circa 1428 tot 1585 was het Singel de grens van Amsterdam geweest, waarna deze werd verplaatst naar wat nu de Herengracht is, tussen de Brouwersgracht en de Blauwburgwal. Voor de bouw van de stadsuitbreiding tussen het Singel en de westzijde van de Prinsengracht werd de bodem opgehoogd met grond die was vrijgekomen bij het graven van de grachten. De wegen en straten werden met zand verhoogd, dat werd aangevoerd van een strook land achter de duinen bij Haarlem en uit ‘s-Graveland.” (18)
In de loop van de eeuwen is de grachtengordel van Amsterdam hoofdzakelijk woongebied gebleven, waarbij verscheidene panden zijn verbouwd tot winkel, kantoor of hotel. Na de Tweede Wereldoorlog raakten veel oude pakhuizen in onbruik, waarna ze tot appartementen werden omgebouwd. Voorts hebben zich veel musea in de historische grachtengordel gevestigd, zoals het Bijbels Museum, het Tassenmuseum Hendrikje, Museum Het Rembrandthuis, Museum Van Loon en het Anne Frankhuis.
Tolprivilege
De overige bijdragen in de bundel gaan over de groei van een kleine veennederzetting tot handelsmetropool, de aanleg van de grachten, de natuur rond de grachten, de architectuur, handelen kunsten, het menselijk samenleven en de grachtengordel in de moderne tijd.
Slot
De Amsterdamse grachtengordel is een fraai opgemaakte bundel. Het boek bevat veel prachtige foto’s, kaarten, portretten en schilderijen, en het leest gemakkelijk weg. Achter in het boek zijn voetnoten, een literatuurlijst en uitgebreide indices te vinden.
Boek: De Amsterdamse grachtengordel – Werelderfgoed sinds de Gouden Eeuw
Volg ons: