De uitvinding van de weersverwachting
Vroeger zorgden de Griekse goden voor het weer. Zeus deed de hemel bliksemen, Boreas wás de noordenwind en zorgde voor stormen en golven, Zephyrus blies uit…
Léon Foucault liet draaiing van de aarde zien
Op 26 maart 1851 bewees de Franse natuurkundige Léon Foucault in het Panthéon in Parijs - met een ogenschijnlijk simpel slingerexperiment - dat de aarde draait.…
Machtiger dan de zon
De klok moest in het voorjaar een uur vooruit gezet worden (en in het najaar een uur terug), zodat de mensen ’s ochtends zouden kunnen profiteren…
Waarom kunnen we niet objectief stemmen tijdens verkiezingen?
‘De werkelijkheid is slechts een illusie, zij het een heel hardnekkige’ zei Albert Einstein eens. En hij wist wel iets van relativiteit. Hoewel we vaak denken…
Lesje legale verkiezingsfraude
Dat een verkiezingsoverwinning ook monsterlijk kan zijn, is in 1812 geillustreerd door gouverneur Elbridge Gerry. Vrijwel letterlijk: de truc waarop hij zijn overwinning behaalde staat sindsdien…
Kerstmis is een geweldige pr-stunt
We schuiven gewoon aan bij dat feestje; zoiets moet Dionysius gedacht hebben, toen hij besloot dat 25 december de geboortedag van Christus zou zijn.…
Waarom zitten er zes eieren in een doosje?
Wij zijn zo gewend aan het gebruik van het tientallig stelsel dat we ons nauwelijks kunnen voorstellen dat je ook prima met andere getalstelsels uit de…
Waarom we geen weken van tien dagen hebben
Ik had een afspraak met mevrouw Daniëlle Briot, in het Observatorium in hartje Parijs. Mevrouw Briot was klein, zal achter in de zestig geweest zijn, met…
‘Stad Amsterdam’ en de oude klippers
In de zomer van 1995 voer ik met mijn zeilboot Fugitive het IJ op, tijdens Sail Amsterdam. We kwamen net uit Engeland gevaren. Na een geslaagde…
Een kaart van de evolutie
Plaatjes vertellen vaak praatjes. Duitse propagandakaarten uit de Tweede Wereldoorlog, het Amerikaanse antwoord daarop in Why we fight, verkiezingsfraude met Gerrymandering, The New Pentagon’s Map: allemaal…
Charles Booth stigmatiseerde. En redde er levens mee
Toen Charles Booth, de nieuwe voorzitter van de Royal Statistical Society, zich in de tweede helft van de negentiende eeuw in Londen vestigde, schrok hij van…
De sekte van Pythagoras
Pythagoras was niet alleen een getalenteerde wiskundige, maar zou ook een fundamentalistische romanticus blijken, als het gaat om het uitdragen en verdedigen van zijn wereldbeeld, dat…
We hebben onze 24 tijdzones te danken aan de trein
Als de industriële revolutie een spin was, was het wereldwijd uitdijende spoorwegennet zijn web. Ongewild kregen de spoorwegen er direct een concurrent bij. Een concurrent, die…
Stanley Milgrams schokkende ‘Obedience to Authority’
Als jongvolwassene zag ik tijdens een psychologiecollege eens een opname van een beroemd geworden experiment van psycholoog Stanley Milgram. De beelden en geluiden van het experiment,…
Het Behouden Huys: ja, gezellig!
Het Behouden Huys, gebouwd door de mannen van de Willem Barentsz expeditie in 1596 op Nova Zembla, had op het eerste gezicht zijn naam mee: je…
Ze liepen over hun zee van ijs
De winter van 1849 liet zijn sporen na in het Zuiderzeedorp Durgerdam. Drie ijsvissers raakten vast op de bevroren Zuiderzee en moesten vechten voor hun leven.…
Het perfecte getal 10
Getallen zijn voor sommige mensen meer dan een deel van het leven, ze zíjn het leven. De oude Griek Pythagoras was zo iemand; zijn visie was…
Brieven van de planeet Clarion
In 1954 ontving huisvrouw Dorothy Martin in haar Amerikaanse woonplaats Lake City een brief. Het was niet een brief zoals Dorothy die gewend was te krijgen.…
