Vroeger zorgden de Griekse goden voor het weer. Zeus deed de hemel bliksemen, Boreas wás de noordenwind en zorgde voor stormen en golven, Zephyrus blies uit het westen, en Eurus en Notus uit oost en zuid.
De naam van Léon Foucault leeft voort vanwege zijn visualisatie van de draaiing van de aarde om haar as, en de manier waarop hij dat deed.
De klok moest in het voorjaar een uur vooruit gezet worden (en in het najaar een uur terug), zodat de mensen ’s ochtends zouden kunnen profiteren van het vroege zonlicht en ‘s avonds een uur minder gebruik hoeven maken van energievragend kunstlicht.
De geschiedenis van zomer- en wintertijd
‘De werkelijkheid is slechts een illusie, zij het een heel hardnekkige’ zei Albert Einstein eens. En hij wist wel iets van relativiteit. Hoewel we vaak denken objectieve beslissingen te nemen, lukt dat ons maar moeilijk. Zoals met het uitbrengen van onze stem tijdens verkiezingen.
Dagelijks irrationeel – Michiel van Straten
Dat een verkiezingsoverwinning ook monsterlijk kan zijn, is in 1812 geillustreerd door gouverneur Elbridge Gerry. Vrijwel letterlijk: de truc waarop hij zijn overwinning behaalde staat sindsdien bekend als een Gerrymander, een monster met klauwen, vleugels en een drakenkop. Gerry’s partij won de verkiezing, ondanks dat die een minderheid van de stemmen had gekregen.
We schuiven gewoon aan bij dat feestje; zoiets moet Dionysius gedacht hebben, toen hij besloot dat 25 december de geboortedag van Christus zou zijn.
Ik had een afspraak met mevrouw Daniëlle Briot, in het Observatorium in hartje Parijs. Mevrouw Briot was klein, zal achter in de zestig geweest zijn, met grijs haar en donkere wenkbrauwen boven haar intelligente blik. Haar grijsgroene ogen schoten heen en weer terwijl ze haar rappe monoloog probeerden te volgen.
In de zomer van 1995 voer ik met mijn zeilboot Fugitive het IJ op, tijdens Sail Amsterdam. We kwamen net uit Engeland gevaren. Na een geslaagde eerste Noordzee-oversteek – we leefden nog – waren we gegroeid als relatief beginnende zeilers. We groeiden nog een stukje groter toen we plotseling, zonder dat we dat zo gepland hadden, met ons zeilbootje onderdeel
Plaatjes vertellen vaak praatjes, zo schreef ik in eerdere blogs over propagandistische cartografie. Duitse propagandakaarten uit de Tweede Wereldoorlog, het Amerikaanse antwoord daarop in Why we fight, verkiezingsfraude met Gerrymandering, The New Pentagon’s Map: allemaal misleiding en manipulatie. Maar gelukkig brengen cartografen niet alleen maar ellende. Ik was enigszins opgelucht, dat moet ik bekennen, toen ik kennis nam van een
Toen Charles Booth, de nieuwe voorzitter van de Royal Statistical Society, zich in de tweede helft van de negentiende eeuw in Londen vestigde, schrok hij van de grote verschillen in sociale omstandigheden van de Londenaren. Booth startte zijn eigen sociologisch onderzoek. Hij was waarschijnlijk iemand die niet snel tevreden was, want het duurde achttien jaar voordat hij zijn bevindingen publiceerde
Pythagoras was niet alleen een getalenteerde wiskundige, maar zou ook een fundamentalistische romanticus blijken, als het gaat om het uitdragen en verdedigen van zijn wereldbeeld, dat voornamelijk uit getallen bestond.
Als de industriële revolutie een spin was, was het wereldwijd uitdijende spoorwegennet zijn web. Ongewild kregen de spoorwegen er direct een concurrent bij. Een concurrent, die met elke kilometer dat de trein voortraasde krachtiger werd. Hoe sneller de trein ging, des te prominenter was haar aanwezigheid. Het was de zon.
Als jongvolwassene zag ik tijdens een psychologiecollege eens een opname van een beroemd geworden experiment van psycholoog Stanley Milgram. De beelden en geluiden van het experiment, dat ging over volgzaamheid, kwamen hard aan.
Het Behouden Huys, gebouwd door de mannen van de Willem Barentsz expeditie in 1596 op Nova Zembla, had op het eerste gezicht zijn naam mee: je zag bij wijze van spreken het kaarslicht flakkeren door de van gordijnen voorziene raampjes. Maar de werkelijkheid boven de poolcirkel was niet die van ganzenbordende winteravondgezelligheid. Een poolreiziger zou dat later mooi verwoorden:
De winter van 1849 liet zijn sporen na in het Zuiderzeedorp Durgerdam. Drie ijsvissers raakten vast op de bevroren Zuiderzee en moesten vechten voor hun leven.
Een waargebeurd overlevingsdrama op een bevroren Zuiderzee
Getallen zijn voor sommige mensen meer dan een deel van het leven, ze zíjn het leven. De oude Griek Pythagoras was zo iemand; zijn visie was dat de hele wereld en alles daarop bestond uit getallen, te beginnen met de tonen die zijn lier voortbracht. Het leven leek volgens Pythagoras vrij eenvoudig in elkaar te zitten, als je mag afgaan
Op 22 oktober 1884 koos de wereld voor de nulmeridiaan van Greenwich als standaard. Ontdekkingsschrijver Michiel van Straten ging op zoek naar de wetenschappelijke argumenten voor deze keuze. Hij kwam tot een verrassende conclusie. Greenwich Enige tijd geleden was ik in Greenwich. In de Royal Observatory mocht ik een kijkje nemen in het volledige verslag van de International Conference held
Geld heeft een opmerkelijke reputatie. Twee, eigenlijk. Enerzijds wil het overgrote deel van de mensheid er bij voorkeur zoveel mogelijk van bezitten, of in elk geval ruim voldoende om aan zijn behoeften te voorzien – behoeften die opschuiven naar andere categorieën naarmate we over meer financiële armslag beschikken. En iets meer of veel meer dan ruim voldoende is ook goed.
Getallen, tijdsaanduidingen, maten en geldbedragen lijken objectieve waarheden. Maar dat zijn ze niet. Ze zijn ontworpen naar de menselijke maat. Mythevorming, misverstanden, manipulaties en machtsvertoon liggen ten grondslag aan de richtingaanwijzers van ons dagelijks leven.
