Naamloos | Historiek

Begrafenis van Berenschot op het Pandoe-kerkhof te Bandoeng

De ramp van 1942: legercommandant Berenschot neergestort

Voor Indië was hij een baken, hij bood houvast te midden van de groeiende oorlogsdreiging. Legercommandant G.J. Berenschot was charismatisch, intelligent en een internationaal gerespecteerde gesprekspartner. Zijn troepen vertrouwden op hem. Berenschot kon niet gemist worden.

Parade KNIL-militairen, 1940 (Foto Zindler (Jogjakarta)/KITLV 54343)

Azië·Nederlands-Indië

Over de opheffing van het KNIL in 1950

In juli 1950 kwam een einde aan het KNIL. Het beroepsleger in Nederlands-Indië werd opgeheven. De ontbinding ervan was een ongekend grote operatie: duizenden militairen moesten elders ondergebracht worden, besluiten dienden genomen te worden over vliegvelden, kanonnen en ander materieel.

Een deel van de militairen van het detachement. Er is verder geen informatie bekend over wie-wie is.

Azië·Nederlands-Indië

Waarom het KNIL in 1927 een charme-offensief uitvoerde

Het is juni 1927. Het detachement Van Heutsz toert door Nederland. Wekenlang is er een charme-offensief. En met succes: overal worden de KNIL-militairen ontvangen, tot aan het hof toe.

Vlaggenparade bij de officiële opening van de Koninklijke Militaire Academie te Bandoeng. Rechts achter het het naambord staan de kadetten-vaandrig Boom en Cally. (Beeldbank Defensie/ Collectie Fotoafdrukken Koninklijke Landmacht)

Azië·Nederlands-Indië·Tweede Wereldoorlog

In Bandoeng herrees de Koninklijke Militaire Academie

Op 7 mei 1940 ontving de Koninklijke Militaire Academie (KMA) een kort en dreigend telegram. Twee woorden slechts: ‘Verloven intrekken’. Hiermee begon de oorlogstijd voor de KMA. Na de sluiting in juli 1940 door de nazi’s herrees de KMA in Nederlands-Indië, in Bandoeng.

Azië·Biografieën·Nederlands-Indië

Toen beroemd, nu berucht: Frits van Daalen (1863-1930)

Frits van Daalen hield zich strak aan regels en reglementen, en schreef ze zelf ook. Hij bezat ambitie, durfde verder te gaan dan menig ander en bereikte hoge posten. Lange tijd werd hij bewonderd vanwege zijn militaire expeditie in 1904, waar hij gebruik maakte van wat nu extreem militair geweld heet. Toen lag dat anders.

Portret van gouverneur-generaal Van Heutsz

Azië·Biografieën·Nederlands-Indië

Als volksheld toegejuicht door Nederland: J.B. van Heutsz (1851-1924)

Hij is een van de meest omstreden militairen uit de Nederlandse geschiedenis, maar tijdens zijn carrière als militair en bestuurder klonk er vooral lof.

Karel van der Heijden, ook bekend als 'Generaal Eénoog'

Azië·Biografieën·Nederlands-Indië

Generaal Eénoog en de gunst van de koning

Generaal Karel van der Heijden. Een self made man, dus zonder opleiding van de Koninklijke Militaire Academie. De eerste militaire en civiele gouverneur van Atjeh, met hem werd dus het koloniale gezag daar officieel gevestigd. Toch leidde het tot knallende ruzies.

Militair hospitaal van Kota Radja, Atjeh

Azië·Nederlands-Indië

Hospitaalschandaal in Indië (1900)

Terwijl de Atjehoorlog voortwoedde en Nederland, alle verwachtingen ten spijt, nog altijd niet gewonnen had, kwam er in 1900 een nieuw probleem bij. Dat meldde de arts L.J. Eilerts de Haan, werkzaam in het ziekenhuis aldaar. In verschillende artikelen beschreef hij dat er uit ziekenhuizen voeding werd gestolen.

Graf van de luitenant kolonel Scheepens, op het militair kerkhof Peutjoet te Atjeh

Azië·Nederlands-Indië

De moord op overste Scheepens en onverzoenlijken te Atjeh

In 1913 ging er een schok door militair Indië. De alom geliefde overste Scheepens, commandant van het 14de bataljon, was door een Atjeher aangevallen en zwaar gewond geraakt. Iedereen wist wat dit betekende. Ten eerste: de Atjeh-oorlog was dus helemaal niet gewonnen. Ten tweede: het koloniaal gezag stond op het spel.

Azië·Nederlands-Indië

De omstreden Atjeh-expeditie van Frits van Daalen (1904)

In 1904 leidde Frits van Daalen (1863-1930) een tocht door het hart van Atjeh, door de Gajo-, Batak, en Alaslanden. In militaire kringen klonk er lof, in de Haagse regeringskringen was er kritiek.

De Slamat voer door tot in de Tweede Wereldoorlog (Wikimedia Commons)

Azië·Maritieme geschiedenis·Nederlands-Indië

Man overboord

Passagiers keken uit naar de aankomst in de haven, eindelijk aan de wal. Op 30 december 1930, aan het einde van dat jaar, nam één van de passagiers een ander besluit.

Soerabaja. Het nieuwe gouverneurskantoor, gebouwd in 1930 (Wikimedia/Collectie Tropenmuseum)

Azië·Nederlands-Indië

Dit schaartje zou zijn noodlot worden

Op donderdag 22 oktober 1936 bekende Djasimin de moord op een jonge vrouw, preciezer gezegd, hij bekende de lustmoord. Binnen een week was hij gepakt.

Treinstation in Atjeh. (Wikimedia/Collectie Tropenmuseum)

Azië·Nederlands-Indië

‘Wederom is hiermede een slachtoffer gevallen van een Atjehmoord’

Op 28 september 1925 ontmoette de heer Birkenveld op een treinstation te Sigli, gelegen in Atjeh nabij Kota Radja, een zeer scherp mes dat zijn lichaam doorboorde. Enkele dagen later riepen de kranten dat er wederom een Atjehmoord was gepleegd. Hield het dan nooit op?

Javaanse kris (CC0 1.0 - Metropolitan Museum of Art - wiki)

Azië·Nederlands-Indië

‘Het regende scheldwoorden en een oogenblik later ook steenen’

Op vrijdag 23 augustus 1918 schreven de Indische kranten over een dessa-drama. De heer Van Amerongen was achtereenvolgens uitgescholden, gestenigd, gestoken en vervolgens gestorven. Reden genoeg voor ontzetting, maar de koloniale kranten reageerden merkwaardig laconiek. Hoe kon dat?

Prinsenstraat in benedenstad Batavia, met tramrails en met zicht op het Stadhuis. (Wikimedia Commons/Fotocollectie Dienst voor Legercontacten Indonesië)

Azië·Misdaad·Nederlands-Indië

De moordzaak van de Prinsenlaan

Op vrijdag 24 juni 1932 kwam eindelijk de ontknoping van de moordzaak aan de Prinsenlaan te Batavia. Maanden lang hadden de getuigenverklaringen aangesleept.

Djambi gezien vanaf de rivier, tekening door luitenant W.J. Cohan Stuart (Wikimedea Commons)

Azië·Nederlands-Indië

Amok in de sociëteit

Op 23 mei 1885 werd het gezellig samenzijn in de sociëteit van Djambi (Midden-Sumatra) ruw verstoord. Twee inheemse mannen drongen binnen om daar dood en verderf te zaaien. Het gouvernement begreep dat er nu opgetreden moest worden, want kon men zoiets onbestraft laten?

Portret van een Chinese dwangarbeider, ca 1900/1940. (Wikimedia, coll. Museum van Wereldculturen)

Azië·Misdaad·Nederlands-Indië

De honden blaften, Gutmann was vermoord

Op woensdag 30 april 1930 werd te Koeta-Radja (Atjeh) onder grote belangstelling de heer Gutmann begraven. Hij was doodgestoken door de Chinese dwangarbeider Gho Lim Koei: een mes in de rug, een mes in de maag. De bloedingen waren niet meer te stelpen.