Dat is koek en ei – Betekenis uitdrukking

Wanneer het op een plek of tussen mensen ‘koek en ei is’, dan hangt er een prettige sfeer en zijn er geen problemen. Vaak draait de uitdrukking om personen die het met elkaar eens zijn of goed met elkaar kunnen omgaan. Meestal wordt dit gezegd over beste vrienden. De precieze herkomst van het zoete gezegde is onduidelijk.

Het Woordenboek der Nederlandsche Taal wijst erop dat eieren bij het bakken van koekjes onmisbaar zijn. Hierdoor worden de twee bekende producten, die veel mensen lekker vinden, gezien als etenswaren die goed samengaan. Personen die als ‘koek en ei zijn’, passen dus ook goed bij elkaar.

Vijftiende eeuw

Volgens de bekende taalkundige F.A. Stoett kwam de uitdrukking al in de vijftiende eeuw voor, zo is te lezen in zijn Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden (1923-1925). Hij haalde een citaat uit die tijd aan:

“Wi en moghen neit hebben koeke ende ey, wij en moghen neit hebben onsen wille op erterike ende die eweghe blijtschap in hemelrike”.

In de passage betekenen koek en ei twee verschillende maar wel aangename zaken. De taalkundige schreef verder dat de etenswaren in de huidige uitdrukking verwijzen naar twee (lekkere) zaken met ongeveer dezelfde waarde. Daarnaast verschillen ze weinig van elkaar. Daarom zijn vrienden met een vergelijkbaar karakter of die het vaak met elkaar eens zijn, net als ‘koek en ei’.

Voorbeelden uit kranten

Kranten gebruiken het gezegde met regelmaat. Zo schreef Het Volk in 1915:

“In hare officieele telegrammen laat de Russische regeering het voorkomen alsof het in haar land alles koek en ei is”.

En het NRC schreef in 2005:

“Tussen Albert Heijn en ontbijtkoekfabrikant Peijnenburg is het “weer koek en ei”. In een paginagrote advertentie van de supermarkt in diverse dagbladen staat verder dat “een beetje strijd op zijn tijd niet zo erg is”, maar dat “goedmaken toch het leukst is”.

Overzicht van historische uitdrukkingen en gezegden

Bronnen ▼