Op 28 juni 1914 gaf de Servische boerenzoon Gavrilo Princip figuurlijk gezien het startschot van de Eerste Wereldoorlog. Samen met enkele andere revolutionaire jongeren had hij een aanslag voorbereid op de Oostenrijks-Hongaarse kroonprins Franz Ferdinand.
Twee pogingen om de kroonprins te doden mislukken die dag. Eerst wordt een bom verkeerd gegooid en later durft een ‘collega’ van Gavrilo Princip de trekker niet over te halen als Franz Ferdinand voorbijkomt. Doordat de chauffeur hierna toevallig een verkeerde straat inrijdt, komen de Oostenrijks-Hongaarse kroonprins en zijn vrouw Sophie onverwachts oog in oog te staan met Gavrilo Princip. Zelf verklaart Princip hier later over:
“Ik heb toen vanaf de stoep op de troonopvolger gericht, wat heel gemakkelijk was, want de auto minderde vaart. Ik wilde eerst een bom gooien, maar die was dichtgeschroefd en dat kostte te veel tijd en het was moeilijk om hem te gooien in de drukte, dus ik schoot een paar keer, misschien twee keer, ik weet niet precies, ik heb zelfs mijn hoofd afgewend toen ik schoot. Ik was zo opgewonden dat ik die bom niet eens had kúnnen gooien. Of ik slachtoffers had gemaakt, wist ik niet, want mensen begonnen op me in te slaan…” (248)
Startschot
Na de aanslag blijft het enkele weken stil. Wenen overlegt in die periode met Duitsland. Op 23 juli 1914 stelt Oostenrijk een ultimatum aan Servië. De Serviërs moeten de verantwoordelijkheid van de aanslag op zich nemen en Oostenrijkse politieagenten op haar grondgebied toestaan die de moordzaak tot op de bodem uitzoeken. Servië accepteert de eisen, maar staat geen politieagenten op haar territorium toe. Oostenrijk verbreekt hierop op 25 juli de diplomatieke betrekkingen met het land. Een sneeuwbaleffect volgt en de Eerste Wereldoorlog wordt geboren. Princip blijkt letterlijk en figuurlijk het startschot voor de Eerste Wereldoorlog te hebben gegeven.
Op de foto boven dit artikel is te zien hoe Gavrilo Princip wordt gearresteerd. Het is een van de eerste journalistieke actiefoto’s in de geschiedenis.
