De Hofvijver in Den Haag is waarschijnlijk de beroemdste vijver in Nederland. Het Haags Historisch Museum heeft onlangs een boek uitgebracht over de geschiedenis van het (gebied rond) de vijver. In de inleiding spreekt museumdirecteur Antoinette Visser van een topstuk dat vanuit het raam van het museum mooi te bekijken is. Wie De Hofvijver, hart van Den Haag leest kan haar geen ongelijk geven. De Hofvijver is de titel ’topstuk’ meer dan waard.
Zo’n zevenhonderd jaar geleden ontstond de vijver als watervoorziening van het hof van de graaf van Holland. De vijver wordt voor het eerst genoemd in 1353 maar hoe hij precies werd aangelegd is niet bekend. De Hofvijver was onder meer een handig instrument om de waterhuishouding mee te reguleren en daarnaast was de vijver waarschijnlijk ook een representatief element dat het aanzien van het grafelijk hof moest verhogen.
Drie moorden
Veel belangrijke momenten uit de Haagse en vaderlandse geschiedenis speelden zich af rond de Hofvijver. Zo herinnert een standbeeld bij de vijver bijvoorbeeld aan Johan van Oldenbarnevelt. Deze landsadvocaat en raadspensionaris speelde een zeer belangrijke rol tijdens de Opstand tegen Spanje. Aanvankelijk werkte hij nauw en goed samen met stadhouder Maurits van Oranje, de zoon van Willem van Oranje, maar na enige tijd kwamen de beide heren steeds meer met elkaar in conflict. Van Oldenbarnevelt vreesde in 1617 dat Maurits aanstuurde op een staatsgreep en riep daarom stedelijke milities in het leven om de onrust in de steden te bedwingen. Maurits voelde zich toen gepasseerd en pleegde alsnog een staatsgreep. Van Oldenbarnevelt en zijn getrouwen liet hij arresteren. Na een schijnproces werd de landsadvocaat wegens hoogverraad ter dood veroordeeld. Het vonnis werd op 13 mei 1619 op een schavot voor de Ridderzaal voltrokken.
Een andere beruchte moord die zich in de omgeving van de Hofvijver voltrok was de moord op de gebroeders Johan en Cornelis de Witt. In het Rampjaar 1672 werden zij door een woedende menigte uit de Gevangenpoort gesleept en gedood. Vervolgens werden ze naakt opgehangen op het schavot bij de Hofvijver.
En dan is er nog de moord op Aleid van Poelgeest, Deze geliefde van graaf Albrecht van Beieren werd in september 1392 tijdens een nachtelijke wandeling bij de Gevangenpoort vermoord door enkele Hoeken, onder leiding van de edelen Hughe en Dirk de Bloote.
Watersteekspelen en ijspret
Maar rond de Hofvijver speelden zich natuurlijk niet alleen maar bloederige taferelen af. De vijver was ook een plek van vermaak. Vanaf de middeleeuwen tot in de zeventiende eeuw werden er op de Hofvijver bijvoorbeeld geregeld watersteekspelen gehouden. Bij dit spel moesten deelnemers elkaar met een lans van een boot proberen te duwen.
Ook wordt er al eeuwen geschaatst op de Hofvijver. En tegenwoordig wordt de vijver geregeld gebruikt voor kunstprojecten, theatervoorstellingen en concerten.
Gebouwen
De Hofvijver, hart van Den Haag is een uiterst toegankelijk en aantrekkelijk boek over een aansprekend stukje Nederland. Een publieksboek boordevol aantrekkelijk beeldmateriaal en begrijpelijke teksten over de roerige geschiedenis van het Hofvijvergebied.
