Edmond Thieffry, de man naar wie in de Brusselse gemeente Etterbeek onder meer een metrostation is vernoemd, heeft niet alleen als piloot tijdens de Eerste Wereldoorlog geschiedenis geschreven, maar was eveneens de eerste vliegenier die in 1925 een geslaagde luchtverbinding maakte tussen België en Belgisch-Congo.
Een biografie van een bijzonder man
Na zijn humaniora vatte Thieffry rechtenstudies aan in de universiteit van Leuven. Na het behalen van zijn doctoraat in de rechten wordt hij ingelijfd bij het tiende Linie Regiment van het Belgisch leger. Enkele maanden na beëindiging van zijn dienstplicht breekt echter de Eerste Wereldoorlog uit en wordt hij terug onder de wapens geroepen. Thieffry wordt afgedeeld bij de Staf van generaal Leman, de bevelhebber over de forten rond Luik die een Duitse opmars moeten verhinderen en de stad verdedigen. Door de aanhoudende beschietingen van de Duitse artillerie werden de forten evenwel één na één snel uitgeschakeld.
Thieffry zelf werd krijgsgevangen genomen maar wist te ontsnappen en via Nederland de Belgische linies ter hoogte van Antwerpen te bereiken. Begin 1915 wordt hij op eigen verzoek toegelaten bij het vliegwezen om er een opleiding tot piloot te volgen. Op dat ogenblik wees niets erop dat hij ooit zou uitgroeien tot één van de meest geduchte gevechtspiloten van zijn tijd. Integendeel, hij behaalde slechts met de grootste moeite zijn vliegbrevet en vernielde tijdens zijn vorming bij landingmanoeuvres dusdanig veel toestellen dat hij algauw de reputatie kreeg een brokkenpiloot te zijn.
Nadat de voltooiing van zijn opleiding keerde het tij. Zijn moed en durf bij het uitvoeren van waarnemingsopdrachten leverden hem spoedig de waardering op van zijn medevliegers en op vijftien maart 1917 schoot hij zijn eerste vijandelijk toestel neer. Vrij vlug volgde de ene overwinning na de andere, maar enige maanden later werd bij een luchtgevecht zijn toestel zwaar beschadigd en ontsnapte hij ternauwernood aan de dood. Het weerhield Thieffry niet om de strijd voort te zetten en nog datzelfde jaar behaalde hij zijn tiende overwinning. Kort daarna keerde het geluk en moest hij het onderspit delven tegen twee Duitse jachtvliegtuigen die zijn toestel boven vijandelijk gebied neerschoten. Hij werd voor zijn verwondingen in een veldlazaret behandeld en bracht de rest van de oorlog nadien als krijgsgevangene door in Duitsland. Na de oorlog reisde hij terug naar Brussel waar hij zich eind 1918 vestigde als advocaat.
Een historische vlucht in de annalen van de burgerluchtvaart
Thieffry’s voorliefde en interesse voor de luchtvaart lieten hem echter niet los. In 1923 was hij één van de belangrijkste protagonisten die de oprichting bewerkstelligden van de Belgische luchtvaartmaatschappij ‘Sabena’, een acroniem of letterwoord voor “Société Anonyme Belge d’Exploitation de la Navigation Aérienne”. Omstreeks dezelfde periode rijpte bij hem het idee om per vliegtuig naar België’s Afrikaanse kolonie Congo te reizen. Hij begon met de voorbereiding van zijn plan en kon vrijwel onmiddellijk op de steun rekenen van koning Albert I (1875-1934). Op diens voorspraak stelde Sabena hem een driemotorig toestel ter beschikking, een Handley Page type W.8F die men, verwijzend naar de dochter van koning Albert I en koningin Elisabeth, de ‘Prinses Marie-José’ doopte.
Op twaalf februari 1925 was het eindelijk zo ver en vertrok Thieffry samen met zijn co-piloot Léopold Roger (1902-1930) en de mecanicien Joseph De Bruycker vanuit Haren nabij Brussel voor een meer dan achtduizend kilometer lange Congovlucht.
Video over de vlucht van Edmond Thieffry
Oorspronkelijk was de aankomst in Leopoldstad, het huidige Kinshasa, voorzien binnen de zeven dagen. Barre weersomstandigheden en veelvuldige motorpech maakten echter dat de ‘Prinses Marie-José’ uiteindelijk pas éénenvijftig dagen later, op drie april 1925, haar bestemming bereikte. De eerste luchtverbinding tussen België en haar kolonie was hoe dan ook een feit. Toch duurde het nog tien jaar voordat een regelmatige lijnvlucht tussen Brussel en Leopoldstad tot stand kwam. Thieffry zou het niet meer meemaken. Hij verongelukte in april 1929 op zesendertigjarige leeftijd bij een vliegtuigcrash nabij de oevers van het Tanganikameer.
Het herdenkingsmonument van Edmond Thiefrry
In juli 1932 werd in Etterbeek, op het kruispunt van de Boileaulaan en de Mesenslaan, een arduinen voetstuk met daarop het borstbeeld van Edmond Thieffry ingehuldigd. Het is een creatie van de Henegouwse kunstenaar César Battaille (1882-1963). Onderaan het beeldhouwwerk is een koperen plaat aangebracht waarop de opeenvolgende etappes zijn weergegeven die Thieffry met zijn vliegtuig aflegde vanuit Haren tot aan het vliegveld N’Dolo in Leopoldstad.