Europese Raad – Belangrijke instelling van de Europese Unie

De Europese Raad bestaat informeel sinds 1961 en wordt gevormd door de regeringsleiders of gekozen staatshoofden van de lidstaten van de Europese Unie. De raad geeft politieke leiding aan de Europese Unie en bepaalt de algemene politieke beleidslijnen en prioriteiten.

Leden van de raad komen minimaal vier keer per jaar bijeen in het Europagebouw in Brussel. De regeringsleiders worden tijdens die vergaderingen vergezeld door hun ministers van buitenlandse zaken, de permanente voorzitter van de Europese Raad en door de voorzitter van de Europese Commissie. De Hoge Vertegenwoordiger voor het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid woont de bijeenkomsten soms ook mee. Alleen de regeringsleiders hebben echter stemrecht.

Een vergadering van de raad wordt in de media vaak omschreven als een Europese top.

De geschiedenis van de Europese Raad begint in 1961. Mede op initiatief van de Franse staatsman Charles de Gaulle kwamen vertegenwoordigers van de toenmalige leden van de Europese Unie bijeen. De Gaulle was van mening dat de verschillende Europese organisaties teveel invloed hadden op het beleid van de Unie. Wat de Fransman betreft moesten de afzonderlijke lidstaten van de Europese Unie gezamenlijk bepalen welke koers de Europese Unie ging varen en niet de Europese instellingen.

De regeringsleiders pakten de handschoen op, maar pas in 2009 werd de Europese Raad ook echt een officiële instelling. Dit met de ondertekening van het Verdrag van Lissabon. De taken van de raad werden in dit verdrag als volgt omschreven:

“De Europese Raad geeft de nodige impulsen voor de ontwikkeling van de Unie en bepaalt de algemene politieke beleidslijnen en prioriteiten. Hij oefent geen wetgevingstaak uit.”

In 2009 werd ook bepaald dat de raad voortaan een permanente voorzitter moest hebben. Deze wordt altijd gekozen door een meerderheid van de raad. De voorzitter wordt aangesteld voor tweeënhalf jaar en die termijn kan maximaal één keer verlengd worden. De Belgische premier Herman Van Rompuy werd in 2009 de eerste permanente voorzitter van de raad. In 2014 werd hij opgevolgd door de voormalige Poolse premier Donald Tusk.

De raad maakt geen deel uit van de wetgevende instellingen van de EU. De wetgevende taken zijn voorbehouden aan de Europese Commissie, het Europees Parlement en de Raad van Ministers.

De Europese Raad wordt vaak beschouwd als het hoogste orgaan van de Europese Unie. Hij moet niet verward worden met de Raad van Europa, een internationale organisatie die zich met name bezighoudt met mensenrechten. Deze organisatie maakt geen onderdeel uit van de Europese Unie.

Boek: De geboorte van Europa – Een geschiedenis zonder einde

Bronnen ▼