Floor Wibaut (1859-1936) - Amsterdamse wethouder

Nederlands politicus en publicist: Floor Wibaut. Voormalig Amsterdams wethouder en een van de grondleggers van de sociale woningbouw in Nederland.

Florentius Marinus Wibaut, roepnaam ‘Floor’, werd op 23 juni 1859 in Vlissingen geboren. Dit in een gegoede rooms-katholieke ondernemersfamilie. Floor Wibaut was aanvankelijk zelf ook gelovig en koos voor een priesteropleiding. Zijn vader stuurde hem echter naar de Openbare Handelsschool in Amsterdam. Gedurende zijn middelbare schooltijd verloor hij zijn geloof. Wibaut schreef later in zijn memoires dat dit gebeurde naar aanleiding van de lectuur van Multatuli.

Het ondernemen zat Wibaut duidelijk in het bloed. In zijn woonplaats Vlissingen stond hij jarenlang aan het hoofd van het Zeeuwse familiebedrijf Houthandel Alberts. Tot zijn dood bleef hij commissaris bij dit bedrijf.

Wibaut trouwde in 1885 met Mathilde Berdenis van Berlekom, een in Middelburg geboren politica en feministe. Uit dit huwelijk werden vier kinderen geboren. Het echtpaar schreef samen het boek Wordend Huwelijk. Dit boek, dat in 1932 werd gepubliceerd, deed in Nederland veel stof opwaaien omdat de auteurs pleitten voor meer bewegingsvrijheid voor getrouwde vrouwen, ook op seksueel vlak. Daarnaast werd in het boek gepleit voor acceptatie van een zogenaamd ‘proefhuwelijk’ en een eventuele ‘derde huwelijkspartner’.

Politiek

Floor Wibaut hield van economische vraagstukken en maakte kennis met de Fabian Society, een in Londen opgerichte vereniging van socialistische intellectuelen. Wibaut vertaalde verschillende door deze vereniging uitgegeven essays in het Nederlands. Daarnaast schreef hij zelf stukken over politieke en economische zaken. Deze werden onder meer gepubliceerd in het Sociaal Weekblad en in Pieter Lodewijk Taks weekblad De Kroniek.

Wibaut was langzaam maar zeker een belangrijk figuur geworden in de intellectuele kringen van Nederland. Eind negentiende eeuw (1897) trad Wibaut toe tot de Sociaal-Democratische Arbeiderspartij.

In 1904 verhuisde Wibaut met zijn vrouw en kinderen van Zeeland naar Amsterdam. Van 1907 tot 1931 was hij daar vervolgens gemeenteraadslid. In de tussentijd was hij ook nog lid van de Provinciale Staten van Noord-Holland (1907-1922) en lid van de Eerste Kamer (1922-1935).

Wie bouwt? Wibaut!

Kort voordat de Eerste Wereldoorlog uitbrak werd Wibaut wethouder in Amsterdam. Deze functie bekleedde hij van 1914 tot 1927 en van 1929 tot 1931. Als wethouder wist Wibaut vooral op het gebied van de volkshuisvesting veel voor elkaar te krijgen. Een veelgehoorde tekst in dit tijd was dan ook Wie bouwt? Wibaut!. Zijn daadkrachtige optredens bezorgden hem de bijnamen ‘de Machtige’ en ‘onderkoning van Amsterdam’. Wibaut was een groot voorstander van sociale woningbouw en was van mening dat de gemeente bepaalde groepen huurders tegemoet moest komen in de vorm van huursubsidies. Onder zijn leiding keurde de Amsterdamse gemeenteraad plan Zuid, het stedenbouwkundig plan voor Amsterdam-Zuid van architect Berlage, goed.

In Amsterdam herinnert onder meer de Wibautstraat aan de beroemde wethouder. Op het Rhijnspoorplein in de hoofdstad is een standbeeld van Floor Wibaut te vinden.