Fred Stein (1909-1967) - Fotograaf in ballingschap

Het Joods Historisch Museum staat momenteel met een overzichtstentoonstelling stil bij het werk van de Duits-Amerikaanse fotograaf Fred Stein (1909-1967). Verschillende van zijn portretfoto’s (waaronder een van Albert Einstein) zijn wereldberoemd maar de fotograaf zelf raakte na zijn dood in de vergetelheid. In het Amsterdam zijn nu bijna tweehonderd straat- en portretfoto’s van Stein te bewonderen.

Een foto van Fred Stein, genomen door zijn vrouw Lilo - Parijs, 1937 — Een foto van Fred Stein, genomen door zijn vrouw Lilo – Parijs, 1937 (CC BY-SA 3.0 – Lilo Stein – Fred Stein Estate – wiki)

Fred Stein werd in 1909 geboren in Dresden als zoon van een rabbijn. Na een studie rechten vluchtte hij in 1933 vanwege Hitlers machtsovername en onder het voorwendsel van een huwelijksreis met zijn vrouw Lilo Salzburg naar Parijs. Als jurist kon hij daar niet werken, daarom zocht hij werk als journalistiek fotograaf. Stein leerde zichzelf in Parijs fotograferen met een uit Dresden meegenomen tweedehands Leica. Eerder hadden Fred en Lilo elkaar dit fototoestel cadeau gedaan voor hun huwelijk.

Fred Stein maakte al snel naam met politiek reportages, straatfotografie en portretten. In 1941 werd het echter ook te gevaarlijk in Parijs en week het echtpaar uit naar New York. Het Joods Historisch Museum:

“Net als in Parijs begaven zij zich daar in culturele en artistieke kringen van Europese immigranten, wat terug te zien is in de portretten die Fred maakte. Op New York was hij meteen verliefd: op het straatrumoer, de wolkenkrabbers en de vele verschillende etnische buurten. Met zijn camera doorkruiste hij de hele stad, van Little Italy en China Town, tot Harlem en Brooklyn.”

Portret dat Fred Stein maakte van Albert Einstein op een Duitse postzegel uit 2005 (Publiek Domein – wiki)

Als fotograaf portretteerde Stein veel grootheden van zijn tijd, waaronder dus Albert Einstein, maar bijvoorbeeld ook Hannah Arendt, Marlene Dietrich en Robert Capa.

De tentoonstelling ‘Fred Stein. Dresden, Parijs, New York. Fotograaf in ballingschap’ kwam tot stand in samenwerking met Steins zoon, de Amerikaanse filmmaker Peter Stein. Speciaal hiervoor zijn bijna tweehonderd foto’s van Stein opnieuw afgedrukt van de originele negatieven. Het museum:

“Zijn veelzijdige werk toont een bijzonder fotografisch talent en een levenslange sociale en politieke betrokkenheid. Zelf een immigrant en outsider, had hij een scherp oog voor maatschappelijke ongelijkheid, armoede, vluchtelingen en etnische minderheden.”

In de expositie zijn ook verschillende persoonlijke documenten en familiefoto’s te zien die een blik werpen op het leven van Fred Stein, dat werd getekend door vervolging en ballingschap. De tentoonstelling is nog tot en met 7 november 2021 te bezoeken.