Het conservenblik, een nuttige uitvinding

Hoewel groente en ander voedsel tegenwoordig ook vaak in glazen potten wordt verkocht, zijn metalen conservenblikken ook nog altijd populair. Voedsel in blik is lang houdbaar omdat het luchtdicht wordt bewaard en na sluiting bij hoge temperatuur is gesteriliseerd. De Engelse uitvinder Peter Durand ontving in 1810 patent op het conservenblik.

Ongeveer tien jaar voordat de Engelsman zijn patent ontving, had de Fransman Nicolas Appert op verzoek van de Franse overheid ook al een methode ontwikkeld om voedsel lang te kunnen waren. Appert gebruikte glazen potten die met een waslaagje werden afgedicht. De potten werden na sluiting korte tijd verhit waardoor het voedsel langer houdbaar werd. Dat dit werkte kon men zelf ontdekken, maar pas vijftig jaar later wist de Franse chemicus Louis Pasteur op wetenschappelijke wijze aan te tonen waarom het eten niet bedierf. Door verhitting worden micro-organismen in het voedsel gedood terwijl de verzegeling ervoor zorgt dat andere micro-organismen de pot niet kunnen binnendringen.

Ontwikkeling van het conservenblik

De blikken van Durand waren niet gemaakt van glas maar van gietijzer. De productie ervan was aanvankelijk vrij tijdrovend. De blikken werden namelijk met de hand vervaardigd en elk exemplaar moest maar liefst zes uur worden gekookt. In de beginperiode maakten hierdoor alleen ontdekkingsreizigers en militairen gebruik van de conservenblikken. Handige blikopeners waren er in deze beginperiode overigens ook nog niet, waardoor de gebruiker de blikken met geweld moest openen, bijvoorbeeld met behulp van een zaag.

In 1846 ontwikkelde Engelsman Henry Evans een nieuwe gietmethode voor de blikken, waardoor de productie van zes naar zestig exemplaren per uur ging. In Europa werden de conservenblikken hierna steeds populairder. In Amerika werd de productie dankzij een stansmachine van Allen Taylor uiteindelijk verder geprofessionaliseerd. Conservenblikken werden in de jaren hierna, mede door de verstedelijking, steeds meer gebruikt. En vandaag de dag zijn ze dus nog altijd te vinden in de supermarkt. De blikken zijn ook populair omdat ze, mits netjes weggegooid in afvalcontainers natuurlijk, relatief duurzaam zijn. Met behulp van grote magneten zijn de blikken namelijk vrij eenvoudig uit het huisvuil te filteren en daarna te recyclen.

Popart-kunstenaar Andy Warhol liet zich in 1962 inspireren door soepblikken van Campbell, een bekende Amerikaanse producent van blikken soep en sauzen. Warhol maakte tweeëndertig kleine schilderijen van de soepblikken die daardoor wereldberoemd werden.

Keukenvraag

Hoewel voedsel in conservenblikken dus lang goed blijft (soms wel jaren) vragen consumenten zich geregeld af of eten in een geopend conservenblik nog enkele dagen probleemloos in de koelkast bewaard kan worden. Vroeger gaf dit inderdaad wel eens problemen. Doordat er zuurstof bij het voedsel én de metaallaag kwam, kon het eten worden aangetast. Tegenwoordig hebben de meeste blikken, en in ieder geval alle exemplaren die in de EU worden gepubliceerd, aan de binnenzijde echter een speciaal kunststoflaagje zodat het voedsel niet meer direct in contact komt met het metaal. Bij blikken uit andere landen blijft het echter oppassen.

Bronnen ▼