Hoe maakt een vervalser een antieke papyrus na?

Handig voor wie snel rijk wil worden: in onderstaande video legt oudheidkenner Jona Lendering uit hoe je in vijf niet al te ingewikkelde stappen een vals papyrusfragment maakt en die vervolgens voor veel geld kan verkopen. Geen hogere wiskunde, aldus Lendering van wie deze week het boek Bedrieglijk echt verschijnt. Hierin beschrijft hij de wedloop tussen wetenschap en vervalsers in de papyrologie.

Wie een vals papyrusfragment wil maken, moet ten eerste antiek schrijfmateriaal in bezit proberen te krijgen. Dit is inderdaad niet heel ingewikkeld. Online zijn voor weinig geld oude stukken papyrus of perkament te koop. Wie dit materiaal vervolgens met een kwastje beschrijft is al een heel eind. Wel belangrijk is dat hierbij inkt wordt gebruikt die in een laboratorium als authentiek kan worden bestempeld. Hoe je die inkt eenvoudig zelf maakt legt Lendering ook uit.

Naïef

De oudheidkenner wil uiteraard niet écht dat mensen thuis vervalsingen in elkaar gaan flansen. Met zijn film en via zijn boek wil hij vooral duidelijk maken dat vervalsingen soms onterecht worden aangezien voor echt en dat journalisten te naïef over zogenaamde nieuwe ontdekkingen schrijven. De ouderdom van gevonden papyrus of de samenstelling van de inkt zegt namelijk niets over de authenticiteit. Lendering:

“In principe moeten we er gewoon van uitgaan dat wat niet uit een gecontroleerde opgraving komt (“geen gedocumenteerde provenance heeft”) óf vals is óf afkomstig is van plundering. Er zijn weinig uitzonderingen, al bestaan ze wel. Valsheid kan regelmatig worden vastgesteld doordat de vervalser amateuristische fouten heeft gemaakt, zoals de verkeerde chemicaliën. Een erg mooie vergissing was toen microscopisch werd vastgesteld dat het vuil op een zogenaamde snipper van de Dode Zee-rollen niet op de inkt lag (een aanwijzing dat de inkt lang geleden is aangebracht), maar tussen de inkt en het perkament (een aanwijzing voor het aanbrengen van de inkt na de vervuiling).”

Boek: Bedrieglijk echt – Oude papyri, moderne controverses
Ook interessant: De Artemidorospapyrus. Het verhaal van een vervalsing