Illustere school (Athenaeum Illustre)

De Illustere school, ook wel het Athenaeum Illustre, was vanaf de zestiende eeuw de instelling voor hoger onderwijs in de Noordelijke Nederlanden. Verschillende universiteiten zijn voortgekomen uit de illustere scholen.

Aan deze onderwijsinstellingen kon men een academische basisopleiding volgen, maar niet promoveren. De illustere scholen werden vaak door stadsbesturen opgericht en later soms gepromoveerd tot universiteit. Bekende voorbeelden hiervan zijn het Athenaeum Illustre in Amsterdam en de Illustere School in Utrecht.

De eerste universiteit van Nederland, de universiteit van Leiden, werd in 1575 opgericht door Willem van Oranje. Voor die tijd gingen veel studenten naar de Katholieke Universiteit Leuven. Vanwege de Tachtigjarige Oorlog was dit echter niet meer mogelijk waardoor een eigen universiteit wenselijk werd.

Dies natalis

Tien jaar na Leiden werd in Franeker een tweede universiteit opgericht. In de jaren hierna volgende onder meer de Universiteit Groningen (1614), Universiteit Utrecht (1636) en Universiteit van Harderwijk (1648).

Het Athenaeum Illustre in Amsterdam werd pas in 1877 tot universiteit verheven. De geboortedag van een universiteit wordt de dies natalis genoemd. Dit is Latijn voor ‘geboortedag’.

Lees ook: 8 februari 1575 – Willem van Oranje sticht de Universiteit Leiden