Jean de Selys, Belgische baron die de Gestapo aanviel

De bijna ongelooflijke stunt die Jean de Selys uithaalde met zijn aanval op het Brusselse Gestapohoofdkwartier zou geenszins misstaan in een filmscenario van Steven Spielberg. Hieronder het relaas van een bravouredaad zonder weerga.

Portret van een bijzonder man

Jean de Selys Longchamps (Publiek Domein - wiki) — Jean de Selys Longchamps (Publiek Domein – wiki)

Jean de Selys groeide samen met zijn zus en twee broers op in een adellijke familie op het landgoed van het kasteel Longchamps te Borgworm in de Belgische provincie Luik. Via zijn vader verwierf hij bij zijn geboorte de erfelijke titel van baron. Na zijn middelbare studies schreef Selys zich in aan de Katholieke Universiteit Leuven. Hij slaagde er echter niet in een diploma te behalen en ging daarom maar aan de slag als bankbediende.

Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog werd hij onder de wapens geroepen. Na de capitulatie kon hij aan krijgsgevangenschap ontsnappen en wist hij na veel omzwervingen Engeland te bereiken. Daar meldde hij zich aan als vrijwilliger bij de ‘Royal Air Force’ en begon hij aan een opleiding tot jachtpiloot. Na het behalen van zijn vliegbrevet trad Selys in september 1941 toe tot het 609th squadron, een escadrille grotendeels samengesteld uit Franse, Poolse en Belgische piloten. Hij zou er geschiedenis schrijven…

De éénmansactie van Jean de Selys Longchamps

Toen op 10 mei 1940 Duitse troepen België binnenvielen, werd het voor iedereen vrij snel duidelijk dat het Belgisch leger niet opgewassen was tegen een dergelijke overmacht. Ondanks hevig verweer was een capitulatie dan ook onvermijdelijk en werd het land bezet. Vrijwel onmiddellijk daarna vorderden de Gestapo (de Duitse Geheime Staatspolizei) en het RSHA (het Reichssicherheitshauptambt) in Brussel de ‘Résidence Belvédère’ op, een luxueus appartementsgebouw gelegen aan de Louizalaan 453, om er hun bureau’s te vestigen. Het gebouw verkreeg bij de Brusselaars spoedig een kwalijke reputatie. Politieke gevangenen en verzetsleden werden er in de kelders opgesloten en gefolterd. Selys vatte algauw het plan op om een aanval uit te voeren op het gehate Brusselse Gestapohoofdkwartier.

In de vroege ochtend van 20 januari 1943 steeg de Selys in zijn Hawker Typhoon¹ op richting België om een spoorweglijn in het Gentse te bombarderen. In plaats van na afloop van de missie terug te keren naar Engeland zet hij echter koers naar Brussel. Daar bestookte hij met zijn boordkanonnen het Gestapogebouw en gooide om de Duitsers nog meer te jennen vervolgens een grote Belgische en Britse vlag uit de cockpit. Bij de aanval kwamen naast verscheidene Gestapoagenten ook SS-Obersturmführer Werner Vogt van de Sipo (de Sicherheitspolizei) en SS-Sturmbannführer Alfred Thomas, het hoofd van ‘Abteiling III’² van de SD (de Sicherheitsdienst) in België om het leven.

Na zijn drieste stunt vloog Selys terug naar zijn thuisbasis in Engeland. Hoewel de actie op veel bijval kon rekenen, werd hij voor zijn eigengereidheid door zijn superieuren hevig berispt en zelfs disciplinair gestraft. Toch leverde zijn bravourestukje hem het ‘Distinguished Flying Cross’ op, één van de hoogste Britse militaire onderscheidingen voor moed en doorzettingsvermogen.

Hawker Typhoon uit de Tweede Wereldoorlog (RAF - wiki) — Hawker Typhoon uit de Tweede Wereldoorlog (RAF – wiki)

Een fatale crash

In de nacht van 15 op 16 augustus 1943 kwam Selys terug van een opdracht boven België. Het landingsgestel van zijn toestel was echter kort daarvoor door het Duitse luchtafweergeschut geraakt en zwaar beschadigd. Hij slaagde er desondanks in naar Engeland terug te vliegen, maar bij een poging om zijn Hawker Typhoon aan de grond te zetten brak het toestel in tweeën en kwam Jean de Selys om het leven. Hij ligt begraven in het graafschap Kent op het ‘Minster Cemetery’ nabij het vliegveld van Manston waar hij de dood vond. Op zijn grafsteen staat het volgende te lezen:

Flight Lieutenant
Baron J M P M G De Selys Longchamps D.F.C.
Pilot
Royal Air Force
16th August 1943
Age 31

Een eerbetoon

Op een perkje in de middenberm van de Louizalaan in Brussel is een verguld bronzen borstbeeld op hardstenen sokkel te zien van de vliegenier. De sculptuur, die in 1993 werd onthuld, is het werk van de in de Brusselse gemeente Elsene geboren beeldhouwer Paul Boedts. Verder is op de gevel van het gebouw waar tijdens de oorlogsjaren het Gestapohoofdkwarier gevestigd was, een gedenkplaat aangebracht ter herinnering aan het exploot van Jean de Selys Longchamps.

Ook interessant: Manfred von Richthofen (1892-1918) – Het verhaal van De Rode Baron
Boek: België tijdens de Tweede Wereldoorlog
Boek: Belgen in de RAF

Noten

1 – De Hawker Typhoon werd door de RAF als jachtbommenwerper ingezet tegen gronddoelwitten en moest een antwoord bieden op het Duitse gevechtsvliegtuig, de Focke Wulf 190.
2 – ‘Abteilung III’ van de SD was onderverdeeld in verscheidene secties die echter allen dezelfde kerntaak hadden, namelijk het vergaren van informatie over mogelijke subversieve activiteiten en de identificatie van politieke tegenstanders.