Jean de Sperati, de meester-vervalser die zijn bedrog wilde bewijzen

De Italiaanse meester-vervalser Jean de Sperati (1884-1957) was zo goed in het vervalsen van postzegels, dat zelfs experts zijn zegels niet van echt konden onderscheiden. Gek genoeg bracht dit de vervalser op een dag echter in grote problemen…

Jean de Sperati is waarschijnlijk de grootste postzegelvervalser uit de geschiedenis. Op 14 oktober 1884 werd hij geboren in de Italiaanse stad Pistoia als Giovanni de Sperati. Omdat hij het grootste deel van zijn leven in Frankrijk leefde, veranderde hij zijn naam echter in Jean. Als kind was Jean al zeer geïnteresseerd in postzegels. Hij legde een eigen verzameling aan en bestudeerde de manier waarop de postzegels gedrukt werden. Uiteindelijk wist hij zoveel over dit hele proces, dat hij dacht “dat kan ik ook”.

Belastingontduiking

Sperati begon zijn carrière als vervalser kort na de Eerste Wereldoorlog. De eerste postzegels die hij succesvol namaakte waren waardevolle zegels uit San Marino. Tot zijn genoegen constateerde de vervalser dat niet alleen kleine verzamelaars maar ook experts de zegels niet van echt konden onderscheiden. Dat smaakte kennelijk naar meer. In periode hierna maakte Sperati nog zo’n vijfhonderd bekende en minder bekende postzegels na.

In 1942 kwam de vervalser echter in aanraking met justitie. Niet omdat hij tegen de lamp liep als vervalser, maar omdat de Franse douane een waardevolle postzegelzending onderschepte die Sperati naar een verzamelaar in Lissabon had willen sturen. De douaniers zagen de zegels aan voor echte postzegels en beschuldigden de vervalser van belastingontduiking. Tijdens een rechtszaak die volgde, constateerde een kenner dat de zegels uiterst zeldzaam waren en een waarde van maar liefst 223.400 francs vertegenwoordigden. Alleen Sperati wist dat de vervalste zegels in werkelijkheid geen enkele waarde vertegenwoordigden.

Om aan veroordeling te voorkomen besloot Jean de Sperati daarom te verklaren dat het om kopieën van echte zegels ging en dat hij er dus helemaal geen belasting over verschuldigd was. De Italiaan erkende daarnaast dat hij al ruim dertig jaar postzegels vervalste. De zegels werden hierna nog eens extra onderzocht door verschillende experts. Sommige van hen bleven erbij dat het om echte zegels ging, enkele andere kenners trokken de echtheid wel in twijfel, maar stelden ook dat het om de beste vervalsingen ging die ze ooit hadden gezien. Sperati kwam uiteindelijk vrij met een boete van ‘slechts’ 20.0000 francs. Voor oplichting werd hij toen echter niet veroordeeld.

Misdaad loonde toch

Enkele jaren later werd Sperati alsnog aangeklaagd voor oplichting. En in 1948 werd hij hiervoor zelfs veroordeeld tot twee jaar gevangenisstraf. Vanwege zijn hoge leeftijd, Sperati was op het moment van de veroordeling 64 jaar oud, hoefde hij die straf echter niet uit te zitten. De meester-vervalser wist hierna zelfs nog een slaatje uit zijn werk te slaan. In 1954 verkocht hij zijn inmiddels wereldberoemde vervalsingen namelijk voor 10 miljoen francs aan de British Philatelic Association. Sperati, die wel had moeten beloven voortaan geen valse zegels meer in omloop te brengen én niemand te vertellen hoe hij de postzegels had vervalst, kon nog enkele jaren in vrijheid van dat geld genieten, tot hij in 1957 op 73-jarige leeftijd overleed. Zijn zeshonderd zegels tellende verzameling werd na aanschaf door de British Philatelic Association vernietigd, omdat de zegels de internationale postzegelmarkt dreigden te verstoren.

Geen berouw

Sperati zag het vervalsen van postzegels zelf niet direct als een misdaad. Tijdens een proces zei hij ooit:

“Ik ben geslaagd in mijn taak. Ik heb alle deskundigen in de war gebracht. Ik ben de ware schepper van een kunst der filatelie, maar daarbij ben ik tevens filantroop. Ik verschaf voor lage prijzen postzegels aan verzamelaars, die zonder mij nooit in der eeuwigheid in staat zouden zijn geweest zulke zegels aan hun verzameling toe te voegen.”

Ook interessant: ‘Kunstvervalsers zijn relatief onschuldig’
…en: Avonturen en mislukkingen van meestervervalsers
Boek: Kunstvervalsing – Misleiding en masterminds van meestervervalsers

Bronnen ▼