Het kabinet gaat akkoord met een groot wetenschappelijk onderzoek naar de dekolonisatie van Nederlands-Indië tussen 1945 en 1949. Dat meldt de NOS, die zich baseert op “Haagse bronnen”. Het kabinet zou het wetenschappelijke onderzoek ook bekostigen. Het kabinetsbesluit wordt naar verwachting later vandaag bekendgemaakt.
Directe aanleiding is het recent verschenen boek van historicus Rémy Limpach: De brandende kampongs van Generaal Spoor. De auteur deed voor dit boek uitvoerig onderzoek naar het gebruik van extreem geweld door militairen in Nederlandse dienst tijdens de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog van 1945 tot 1949. Kort na verschijning van het boek liet het kabinet al weten een onderzoek niet langer uit te sluiten. Minister Koenders zei toen:
“Nederland heeft verantwoordelijkheid om in de geschiedenis te kijken, die zwarte bladzijde kan niet zomaar omgedraaid worden. Ook wij moeten in het reine komen met onze geschiedenis.”
Geen incidenten
Sinds de zogenaamde Excessennota van 1969 was het officiële standpunt van de Nederlandse regering dat er incidentele ‘excessen’ hadden plaatsgevonden, maar dat van structureel extreem geweld geen sprake was geweest. Limpach komt tot een andere conclusie. Volgens hem waren mishandeling, marteling, ‘standrechtelijke’ executies en ‘brandende kampongs’ tijdens de koloniale oorlog (vroeger vaak politionele acties genoemd) schering en inslag.
Er wordt al langer gepleit voor een groot wetenschappelijk onderzoek naar de dekolonisatie van Nederlands-Indië. Tot nu toe vond de regering zo’n alomvattend onderzoek niet nodig, maar nu lijkt men dus toch akkoord te gaan. Bij het onderzoek zou niet alleen gekeken worden naar het optreden van militairen, maar ook naar politiek en het bestuur in voormalige Nederlands-Indië.
Lang bepleit
D66 pleitte vorig jaar nog voor een “allesomvattend onderzoek” naar Nederlands geweld in Indonesië. En drie jaar dáárvoor hadden de directeuren van drie onderzoeksinstituten, waaronder het NIOD, al gepleit voor een groot nieuw onderzoek naar het militaire optreden van Nederland in voormalig Nederlands-Indië in de jaren 1945-1949. Het toenmalige kabinet zag daar destijds niets in.
Interview: Rémy Limpach over de ‘Brandende kampongs van Generaal Spoor’
Boek: De brandende kampongs van Generaal Spoor – Rémy Limpach