Wie aan de Franse badplaats Nice denkt, krijgt daarbij al snel de Baie des Anges voor ogen. Deze baai dankt haar naam aan de haaiensoort die hier door lokale vissers Ange de Mer, ofwel ‘Engel van de Zee’ genoemd werd. De zeebocht groeide uit tot het symbool van de stad en inspireerde met zijn palmen en turkooizen water schilders als Raoul Dufy (1877-1953) en Henri Matisse (1869-1954).
Maar dat was niet altijd zo. Haar boulevard werd eind negentiende eeuw door Engelse ondernemers gefinancierd en gebouwd en kreeg daarom de naam Promenade des Anglais. Naar schatting genieten jaarlijks zo’n vier miljoen mensen hier van de paradijselijke sfeer. Weinigen van hen zullen echter weten dat hier een Duits automerk geboren werd: Mercedes.
Mercedes was de naam een meisje dat met haar vader, die miljardair was, in een villa aan de Promenade des Anglais woonde. Deze Emil Jellinek (1853-1918) was er onder andere consul namens de Oostenrijks-Hongaarse Dubbelmonarchie. Hij had fortuin gemaakt in Noord-Afrika met een verzekeringsmaatschappij en kon het zich daarna veroorloven de winters door te brengen aan de Côte d’Azur.
Jellinek hield echter ook van Spanje, het land waar zijn echtgenote vandaan kwam en zij gaven hun dochter daarom de Spaanse naam Mercedes (Adrienne Ramona Manuela, 1889-1929). Overigens gaf hij deze naam ook aan zijn villa, zijn boot en zijn auto, een vervoermiddel waarvoor hij een bijzondere belangstelling had. De uitdrukking ‘auto’ was in deze beginjaren wellicht nog enigszins overdreven voor de gemotoriseerde koetsen die het toen nog betrof.
Jullie maken dan misschien wel de beste motoren, maar ik wil een nóg beter exemplaar.
Emil Jellinek werd klant bij de Duitsers, nadat Wilhelm Maybach erkend had dat een aantal van diens suggesties uiterst zinvol waren. Niet verwonderlijk, want Jellinek was een soort testpiloot voor Daimler en Maybach.
Een testpiloot met een testcircuit voor zijn huisdeur, want de Promenade des Anglais beschikte als één van de weinige straten in de omgeving over een asfaltdek met een lengte van meer dan een kilometer. Ook de gemiddelde weersomstandigheden in Nice en omgeving waren gunstig, vanwege de geringe regenval en relatief hoge temperaturen. Vanaf 1896 vonden er daarom ook autoraces plaats, waarvoor Jellinek in 1900 een model van Daimler aan de start liet verschijnen dat volgens zijn inzichten was omgebouwd om tot verbeterde prestaties te komen.
Het parcours liep van de Tour Saint-François via het observatorium van Nice naar voorstad La Turbie en had een totale lengte van zestien-en-een-halve kilometer. Emil Jellinek nam niet zelf plaats achter het stuur, maar liet de race over aan Wilhelm Brauer (1856-1900). Die ging zeer snel van start, maar aan het begin van de beklimming bevond zich een gevaarlijke bocht met direct daarachter een steile bergwand. Brauer nam te weinig gas terug, verloor de controle over het stuur en botste met hoge snelheid tegen de rots. Hij werd zwaargewond uit het wrak gehaald en overleed een dag later in het ziekenhuis.
Het fatale ongeval veroorzaakte grote beroering, temeer daar Daimler en Maybach van begin af aan weinig op hadden gehad met het racen. Om toch nog automodellen van hen te kunnen afnemen kwam Jellinek met een voorstel. Voortaan zouden deze nadat hij ze had omgebouwd niet langer onder de naam Daimler, maar als ‘Mercedes’ bekend komen te staan. De Duitsers gingen akkoord en Jellinek kon door blijven gaan met het aanbrengen van verbeteringen.
Reeds één jaar later presenteerde Jellinek zijn volgende juweel: de Mercedes 35PS die alles overtrof. Journalist Paul Meyan, die samen met de Franse automobielclub de race organiseerde, schreef naar aanleiding hiervan dat hiermee het ‘Mercedes-tijdperk’ begonnen was. Het succes van Jellinek werd alom erkend en tot op de dag van vandaag zijn de opvolgers van zijn auto’s nog altijd wereldvermaard.
Na zijn dood werd hij op zijn nadrukkelijke verzoek aan de voet van de kasteelheuvel van Nice begraven. Zijn dochter Mercedes, waarvoor hij zoveel liefde had gekoesterd, stierf reeds tien jaar later en met haar het verhaal rond de naamgeving van het legendarische automerk.
De Witkar – Auto’s delen in de jaren zeventig
Lijst met uitvindingen
Bronnen â–¼
