Michiel de Ruyter, de handtekening van een held

Alles wat een held aanraakt, verandert in goud. Ware fans willen álles van hun idool in handen krijgen. Dat was vroeger niet anders. Michiel de Ruyter wordt al eeuwen vereerd. Daarom is vandaag, op de ‘Dag van het handschrift’, deze doodgewone brief, tóch een noemenswaardig object. Heldenverering ten top.

Een stukje papier van grote waarde

Waar kijken we naar? Een brief ondertekend door Michiel de Ruyter in een laat negentiende-eeuwse map. De brief gaat over Franse kaperschepen en is vrij zakelijk van toon. Hij wordt bewaard in een prachtige witte moiré-zijden map met een oranje strik en een opgedrukt wapenschild. Het is een mooi vertoon, maar de brief zelf, tsja? Is die nu zo de moeite waard? Het antwoord is toch ‘ja’. Want hij is ondertekend door De Ruyter: ‘Redder des vaderlands’ en held uit de Nederlandse zeegeschiedenis. Een icoon om te vereren en dat is dan ook ruimschoots gedaan. Heb je wel eens een bezoekje gebracht aan zijn graf in de Nieuwe kerk in Amsterdam? Pracht en praal, groots en indrukwekkend, een ware verering van de van oorsprong Zeeuwse zeeman.

Wie was De Ruyter

De zeemansloopbaan van Michiel de Ruyter begint in 1618, wanneer hij als elfjarige jongen voor het eerst vanuit Vlissingen het zeegat uit vaart. Hij maakt carrière als koopvaarder, walvisvaarder en kaper. Bij de Zeeuwse admiraliteit klimt hij op van onderofficier tot schout-bij-nacht. Van 1644 tot 1652 maakt hij, varend ‘voor eigen rekening en risico’, een fortuin met handelsreizen naar de Middellandse Zee en West-Indië. Op zijn 44e, na het overlijden van zijn tweede vrouw, wil hij gaan rentenieren en voor zijn gezin zorgen. De Ruyter trouwt voor de derde keer en stopt met varen. In 1652 breekt echter de Eerste Engelse Oorlog (1652-1654) uit en de Zeeuwse admiraliteit vraagt hem om weer in vaste dienst te treden, nu als vice-commandeur. Jaren van zeeslagen volgen.

Uitzicht op Het Scheepvaartmuseum

Na de dood van opperbevelhebber Maarten Harpertszoon Tromp in 1653 wordt De Ruyter door raadspensionaris Johan de Witt overgehaald om over te stappen naar de machtige Admiraliteit van Amsterdam (de toenmalige marine). In maart 1654 wordt hij daar benoemd tot vice-admiraal. Begin 1655 verhuist het gezin naar Amsterdam. Het huis waar ze gaan wonen (tegenwoordig Prins Hendrikkade 131), ligt schuin tegenover ‘Lands Zeemagazijn (het huidige Scheepvaartmuseum) dat op dat moment in aanbouw is. Dit gebouw diende als magazijn voor scheepsbehoeften van de oorlogsvloot. En was een werf voor scheepsbouw. De Ruyter komt vaak controleren of de bouw voorspoedig verliep.

De Ruyter: streng maar rechtvaardig

Na de Eerste Engelse Oorlog werken De Ruyter en De Witt aan de hervorming van de Nederlandse oorlogsvloot: er worden speciale oorlogsschepen gebouwd en zeelui worden getraind voor oorlogvoering op zee. Tijdens de Tweede en Derde Engelse Oorlog is Michiel de Ruyter opperbevelhebber. Hij wordt geroemd als een streng maar rechtvaardig kapitein en een goed zeeman en strateeg.

Tijdens de Slag bij Kijkduin in 1673 redt hij het ‘leven’ van de Republiek der Nederlanden door de Engels-Franse vloot te verslaan. Drie jaar later sneuvelt hij in de strijd. Als held weliswaar. En dat zou hij nog vele jaren blijven…