Volgens socioloog Dick Kampman bestaan er verschillende misvattingen over de rol van de NSB en de NSB’ers voor tijdens en direct na de Tweede Wereldoorlog.
In zijn studie De NSB en de NSB’ers. Kennisonrechtvaardigheid en stereotypering – die binnenkort in boekvorm verschijnt bij VU University Press – stelt hij dat naar schatting enkele honderden NSB-leden zich schuldig maakten aan misdaden tegen de menselijkheid en dat dat, op een totaal van circa 100.000 leden, neerkomt op minder dan 0,5 procent.
Verder schat hij dat 99 procent van de NSB’ers na de oorlog niet of licht bestraft is. Lichte bestraffing betreft lage kaderfuncties, colporteren van kranten, geld ophalen voor Winterhulp en ‘vreemde krijgsdienst’.
Antisemitisme
Volgens Dick Kampman, zelf kind van ‘NSB-ouders’, is verder over het antisemitisme van de NSB-achterban weinig bekend en wordt die mogelijk overschat. Op basis van eigen onderzoek en dat van anderen veronderstelt hij dat antisemitisme geen belangrijk motief vormde voor aanmelding bij de NSB. Voor partijleider Anton Mussert was antisemitisme in elk geval geen primaire drijfveer, aldus Kampman.
De socioloog geeft aan dat hij in de publieke opinie de erkenning mist dat “collaboratie een paradoxale voortzetting is van het recht op vrije meningsuiting”.
Boek: De NSB, ontstaan en opkomst van de nationaal-socialistsiche beweging 1931-1935
